Home Đọc TÂM LÝ CHÍNH TRỊ – Chủ đề nghiên cứu quan trọng của thời đại mới

TÂM LÝ CHÍNH TRỊ – Chủ đề nghiên cứu quan trọng của thời đại mới

Mặc dù “tâm lý chính trị” không phải là một thuật ngữ mới mẻ gì, tuy nhiên vẫn không có ít bạn đọc vẫn chưa
le-nam

Lê Nam

06/11/2017

Mặc dù “tâm lý chính trị” không phải là một thuật ngữ mới mẻ gì, tuy nhiên vẫn không có ít bạn đọc vẫn chưa có một hiểu biết đủ chính xác về lĩnh vực này. Nhiều độc giả dễ dàng hiểu “tâm lý chính trị” là những chiêu trò tâm lý được một người hoặc một phe cánh sử dụng nhằm đạt được thêm quyền lực chính trị. Nếu hiểu “tâm lý chính trị” theo nghĩa này thì các bạn đang bị nhầm lẫn giữa “tâm lý chính trị” với “âm mưu chính trị”. Vậy, “tâm lý chính trị” thực sự là gì?
“Tâm lý chính trị”, hay “tâm lý học chính trị”, là một ngành nghiên cứu chính trị ở khía cạnh tâm lý, nhờ đó chúng ta hiểu rõ hơn các hành vi chính trị của các chính trị gia cũng như của người dân.

Tâm lý chính trị tìm hiểu mối quan hệ tương hỗ giữa các cá nhân và hoàn cảnh khi bị tác động bởi niềm tin, động cơ, nhận thức, khả năng xử lý thông tin…Lý thuyết và thực tiễn tâm lý chính trị đã được áp dụng trong nhiều lĩnh vực, ví dụ: vai trò của lãnh đạo; hoạch định chính sách; hành vi diệt chủng, chiến tranh và bạo lực ở các nhóm thiểu số; mâu thuẫn và cơ chế của nhóm; hành vi phân biệt chủng tộc; động cơ và thái độ bỏ phiếu; bầu cử và vai trò của truyền thông; chủ nghĩa sô-vanh; chủ nghĩa cực đoan.

Cottam, M.L., Dietz-Uhler, B., Mastors, E., Preston, T. (2010). “Introduction To Political Psychology” (2nd ed.). New York, NY: Psychology Press.

Như vậy, rõ ràng “tâm lý chính trị” ở đây được nhìn chủ yếu dưới lăng kính của quản trị. Sử dụng “tâm lý chính trị” để có thể quản trị tốt hơn, tạo ra một xã hội vận hành hiệu quả hơn.
Vậy, “tâm lý chính trị” ra đời từ khi nào?
Người thầy đầu tiên của chính trị phương Tây, hay tâm lý chính trị phương Tây, chính là Aristotle bởi những nhận định sâu sắc của ông trong cuốn “Chính trị luận”. Chỉ với con mắt cổ đại đơn giản những ông đã nhìn thấu được tâm lý của các thành phần chính trị và sơ lược phác thảo được ra một hệ thống chính trị vận hành hiệu quả. Bạn đọc có thể đọc kỹ về Aristotle cũng như “Chính trị luận” bằng cách click vào đây.
Mốc quan trọng thứ hai của sự phát triển chính trị phương Tây đó chính là Machiavelli khi ông đã cho ra đời “Quân vương”, một tác phẩm bàn về thực tiễn chính trị chứ không chỉ dừng lại ở lý thuyết đơn thuần. Không có gì lạ khi Machiavelli được mệnh danh là cha đẻ của chính trị phương Tây hiện đại. Sau Machiavelli, nhiều học giả nghiên cứu chính trị đã được truyền cảm hứng và đào sâu tiếp vào những lĩnh vực mà Machiavelli đã mở đường.
Tuy nhiên, nghiên cứu về tâm lý chính trị chỉ thực sự bùng nổ vào cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20.
Đi đầu trong nghiên cứu tâm lý chính trị chính là các học giả Pháp. Họ đã đào sâu vào tìm hiểu tâm lý hành vi của con người trong đám đông, tìm hiểu tâm lý của một dân tộc…Phải chăng chính cú sốc của khủng bố tinh thần trong cuộc Cách mạng Pháp nổ ra vào cuối thế kỷ 18 vẫn còn dư chấn, khiến cho nhiều học giả phải tự hỏi: các hành vi điên rồ và mất nhân tính ở trong Cách mạng Pháp, mà cụ thể là giai đoạn Terreur (27/6/1793-27/7/1794) với việc lê máy chém hành quyết vô tội vạ người dân dưới danh nghĩa tiêu diệt “kẻ thù của cách mạng”, đến từ đâu?
Gustave Le Bon đã đi tìm câu trả lời cho câu hỏi trên với các lý thuyết về tâm lý đám đông qua các tác phẩm Les Lois Psychologiques de l’Évolution des Peuples (1894); Psychologie des Foules (1895) và Psychologie du Socialisme (Psychology of Socialism – 1896). Hai tác phẩm trước đã được dịch sang tiếng Việt với tựa đề “Những quy luật tâm lý về sự tiến hoá của các dân tộc” và “Tâm lý đám đông”.
Sau Le Bon chúng ta phải kể tới Freud với những phát hiện quan trọng về tâm lý con người mà ông đã đưa lên thành một trường phái đó chính là trường phái phân tâm học Freud. Qua Freud chúng ta nhận ra được rằng tâm lý con người không hề đơn giản và để hiểu được nó chúng ta cần bóc tách từng lớp, từng lớp một. Hành vi nói chung hay hành vi chính trị nói riêng của con người chỉ phản ánh một phần nhỏ nào đó của cái mê cung tâm lý phức tạp của con người mà thôi.
Bên cạnh Gustave Le Bon và Sigmund Freud còn có một số học giả Ý, Đức và Mỹ khác cũng đóng góp cho quá trình xây dựng nền tảng tư duy và lý thuyết của “tâm lý chính trị” mà độc giả có thể đọc thêm về các tác phẩm của họ tại đường link này.
Những năm gần đây, với sự phát triển của khoa học máy tính và y khoa, “tâm lý chính trị” đã có một công cụ đắc lực mới đó chính là “khoa học não bộ” (cognitive science). Những diễn biến tâm lý bên trong não bộ của chúng ta sẽ được quan sát, phân tích và từ đó chúng ta có thể rút ra được những kết luận quan trọng về cách thức não bộ cũng như tâm lý của con người vận hành ra sao.
Lê Duy Nam

Hiến pháp bảo vệ quyền tự do nghiên cứu khoa học như thế nào?

Nhìn vào hiến pháp của một số nước châu Âu và Bắc Mỹ, ngay lập tức có thể nhận thấy rằng về cơ bản có hai cách thức giải quyết quyền này. Một mặt, ở Canada và ở Mỹ, hiến pháp không đưa ra những điều khoản cụ thể để bảo vệ quyền tự do nghiên cứu khoa học, dẫn đến kết cục nó được bảo vệ như một khía cạnh cụ thể của quyền lớn hơn – quyền tự do tư tưởng và biểu

Ánh Hiền

22/09/2014

Thơ Nguyễn Bính – Say đắm trong ảo mộng

Cái sự thất tình của Nguyễn Bính đẹp man mác như cánh đồng lúc hoàng hôn. Nó không dằn vặt, quằn quại mà khiến người đọc cảm giác như ông đang hưởng thụ sự đơn độc, sự bỏ rơi, sự xa cách. “Hồn anh như hoa cỏ may Một chiều cả gió bám đầy áo em” Đã mang trong mình một tâm hồn Việt, ai chẳng lưu giữ đôi ba câu thơ Nguyễn Bính trong ký ức, nhiều khi chúng ta còn không biết chúng

Những sự thật về Halloween

Ngày lễ Halloween có được tổ chức ở nơi bạn sống không? Tại Hoa Kỳ và Canada, Halloween được biết đến rộng rãi và được tổ chức hàng năm vào ngày 31 tháng 10. Dù vậy, phục trang Halloween lại có thể được tìm thấy ở rất nhiều nơi khác trên thế giới. Ở một số nơi, các kỳ nghỉ lễ dù được đặt tên khác nhau nhưng cũng chia sẻ những đề tài tương tự: Sự liên hệ với thế giới linh hồn, bao

Thư Sinh

31/10/2019

SÁCH HAY TRONG NƯỚC TUẦN TỪ NGÀY 27 THÁNG 12 NĂM 2021 ĐẾN NGÀY 2 THÁNG 1 NĂM 2022: BẢY THANH HUNG GIẢN 2, BẢN ĐỒ CÁC NGÀY,… & BẢN THỂ HỌC CĂN NGUYÊN CỦA HEIDEGGER

Khép lại những ngày cuối cùng của năm 2021, có chút đáng tiếc khi thiếu vắng sự hiện diện của sách học thuật. Bù lại, thị trường sách Việt Nam chiêu đãi những con mọt sách chúng ta bằng nhiều cuốn sách văn học thú vị để  phiêu dạt cảm xúc với những câu chuyện phiêu lưu ly kỳ và tình bạn của hai cô gái nhỏ tồn tại trong xã hội đầy mặt tối. Ngoài ra, ta cũng có thể giải trí thêm với

Trần Cúc

03/01/2022

Những quy tắc về đạo văn trong học thuật thế giới và các phương pháp phát hiện đạo văn đang được áp dụng trên thế giới hiện nay

Khối lượng tài nguyên kỹ thuật số bùng nổ nhanh chóng từ cuối thế kỷ 20 đã tạo nên một không gian số năng động và thuận tiện hơn bao giờ hết cho việc tiếp cận thông tin từ hầu hết mọi nơi trên thế giới. Miễn phí, dễ dàng truy cập, đường biên giới gần như bằng không và lưu trữ trong tích tắt, những ưu điểm đáng ngạc nhiên của kỷ nguyên công nghệ số vô tình mở nguồn cho một khái niệm