Tiếp theo chuỗi Chat với AI, Book Hunter thực hiện một cuộc hỏi đáp kỳ thú về thế giới quan của Thomas Hobbes nhân dịp ra mắt tác phẩm triết học kinh điển của ông: Leviathan. Mặc dù ChatGPT không thể thay thế được việc tự đọc và nghiên cứu kỹ các tác phẩm của Thomas Hobbes, nhưng độc giả có thể nắm được một số ý tưởng chính và vai trò của ông thông qua hỏi đáp với ChatGPT.

Book Hunter: Bạn có biết tác phẩm Levithan của Thomas Hobbes?

ChatGPT: Có, tác phẩm “Leviathan” của Thomas Hobbes là một tác phẩm triết học và chính trị quan trọng, được xuất bản lần đầu vào năm 1651. “Leviathan” là một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất trong lịch sử triết học chính trị và đã có sự ảnh hưởng lớn đối với triết lý chính trị và luật pháp. Tác phẩm này đề cập đến nhiều chủ đề quan trọng như bản tính con người, nguồn gốc của chính phủ, quyền lực chính trị, và tầm quan trọng của duy trì trật tự và an ninh xã hội. Hobbes tạo ra hình ảnh của một “Leviathan,” một chính phủ tối cao mạnh mẽ, để minh họa ý tưởng về sự cần thiết của một chính phủ mạnh để duy trì trật tự và ngăn chặn xung đột trong xã hội. Tuy “Leviathan” đã được xuất bản cách đây rất lâu, nhưng nó vẫn đang được đọc và thảo luận trong lĩnh vực triết học chính trị và khoa học chính trị ngày nay, và tác phẩm này vẫn có tầm quan trọng lớn đối với việc nghiên cứu về chính trị và xã hội.

Book Hunter: Thomas Hobbes nghĩ gì về Aristotle?

ChatGPT: Thomas Hobbes và Aristotle có quan điểm rất khác nhau về nhiều khía cạnh của triết học và chính trị. Dưới đây là một số điểm mà Hobbes và Aristotle khác biệt:

Về Bản Chất của Con Người:

Hobbes: Dựa trên những phân tích trong các tác phẩm của mình, Hobbes cho rằng con người trong trạng thái tự nhiên là vị kỷ, thích khoe khoang, luôn tìm kiếm cách áp đặt lên người khác và đòi hỏi sự tôn trọng từ người khác. Khi không có các thiết chế can thiệp, con người luôn sống trong tình trạng “độc đoán, nghèo nàn, kinh tởm, hung ác và ngắn ngủn.” Ông tin rằng con người về bản tính thì không có đạo đức tự nhiên và luôn đấu tranh cho sự tồn tại và quyền lợi của bản thân.

Aristotle: Aristotle, ngược lại, coi con người là một loài xã hội và đối diện với bản chất xã hội từ khi ra đời. Ông cho rằng con người tự nhiên có tiềm năng để phát triển đạo đức và sống hạnh phúc thông qua việc tham gia vào xã hội và chính trị.

Về Chính Trị:

Hobbes: Hobbes ủng hộ chế độ quyền lực tối thượng (absolutism), trong đó chính phủ có quyền lực tuyệt đối để bảo vệ trật tự và đảm bảo an ninh. Ông cho rằng chính phủ mạnh mẽ là cần thiết để kiểm soát bản tính xấu xa của con người.

Aristotle: Aristotle đã phát triển lý thuyết về chính trị dựa trên khái niệm về “nhà nước tốt nhất” (politeia), trong đó quyền lực được chia sẻ và quyền tự do của công dân được tôn trọng. Ông tin rằng một xã hội tốt nhất đạt được thông qua việc thực hiện phân quyền và đạo đức trong chính trị. Những khác biệt này thể hiện sự đối đầu giữa Hobbes và Aristotle về quan điểm về con người tự nhiên, vai trò của chính phủ, và cơ cấu của xã hội. Hobbes tập trung vào việc bảo đảm trật tự và an ninh thông qua quyền lực tối cao của chính phủ, trong khi Aristotle ưu tiên về sự phát triển đạo đức và tinh thần xã hội trong chính trị.

Book Hunter:  Thomas Hobbes và Aristotle có quan điểm khác nhau như thế nào về giáo dục?

ChatGPT: Thomas Hobbes và Aristotle có quan điểm khác nhau về giáo dục và vai trò của nó trong xã hội và chính trị:

Thomas Hobbes về Giáo Dục: Hobbes coi giáo dục là một công cụ quan trọng để kiểm soát bản tính xấu xa của con người. Ông tin rằng trạng thái tự nhiên của con người là trạng thái của sự xung đột và bạo lực và rằng giáo dục có thể giúp kiểm soát và hình thành tâm hồn của con người theo hướng tốt hơn. Tuy nhiên, Hobbes coi giáo dục là một công cụ của chính phủ, trong đó mục tiêu chính của giáo dục là đào tạo công dân trung thành và tuân phục chính phủ tối cao. Ông không ủng hộ quyền tự do trong giáo dục và cho rằng nó nên được kiểm soát bởi quyền lực chính trị để đảm bảo sự ổn định và trật tự.

Aristotle về Giáo Dục: Aristotle coi giáo dục là một phần quan trọng của cuộc sống và xã hội. Ông coi giáo dục không chỉ là việc truyền đạt kiến thức, mà còn là việc hình thành đạo đức và tinh thần công dân. Ông tin rằng giáo dục đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển tiềm năng của con người để họ có thể sống hạnh phúc và tham gia tích cực vào xã hội. Aristotle ủng hộ việc giáo dục nên được thiết kế để phát triển tâm hồn và luân lý của cá nhân. Ông tôn trọng vai trò của quyền tự do trong giáo dục và cho rằng con người cần có khả năng tự chọn và phát triển bản thân qua giáo dục.

Như vậy, khác biệt quan trọng giữa Hobbes và Aristotle về giáo dục nằm ở mục tiêu và mục đích của giáo dục. Hobbes thấy giáo dục như một công cụ để duy trì trật tự xã hội và quyền lực chính trị, trong khi Aristotle coi giáo dục là một phần thiết yếu của việc hình thành đạo đức và hạnh phúc cá nhân, đồng thời tôn trọng quyền tự do và sự tự chọn trong giáo dục.

Book Hunter:  Một xã hội như thế nào thì nên áp dụng triết lý của Aristotle và một xã hội như thế nào thì nên áp dụng triết lý của Thomas Hobbes?

ChatGPT: Triết lý của Aristotle và Thomas Hobbes có thể được xem xét và áp dụng trong các ngữ cảnh xã hội khác nhau dựa trên đặc điểm và mục tiêu cụ thể của mỗi xã hội. Dưới đây là một số ví dụ về khi nên áp dụng triết lý của mỗi người:

Áp dụng triết lý của Aristotle: Xã hội ổn định với nền văn hóa đạo đức mạnh mẽ: Nếu một xã hội đã phát triển một nền tảng luân lý mạnh mẽ và công dân tự chủ, triết lý của Aristotle có thể được áp dụng để tiếp tục tạo điều kiện cho sự phát triển luân lý và hạnh phúc cá nhân. Xã hội có quyền tự do và sự tự quản lý: Trong các xã hội mà quyền tự do và sự tự quản lý cá nhân được tôn trọng, triết lý của Aristotle có thể giúp thúc đẩy việc giáo dục đạo đức và phát triển con người.

Áp dụng triết lý của Thomas Hobbes: Xã hội đang trong tình trạng xung đột và bất ổn nghiêm trọng: Trong các xã hội đang trải qua xung đột và bất ổn nghiêm trọng, như chiến tranh hoặc xã hội rối ren, triết lý của Hobbes có thể được áp dụng để đảm bảo sự ổn định và trật tự thông qua quyền lực chính quyền mạnh mẽ. Xã hội với mức độ bất an và đe dọa cao: Trong các xã hội mà an ninh cá nhân và tài sản đang bị đe dọa nghiêm trọng, triết lý của Hobbes có thể được sử dụng để thúc đẩy việc xây dựng một chính phủ mạnh mẽ để đảm bảo an toàn và bảo vệ quyền của công dân.

Lưu ý rằng thực tế là hầu hết các xã hội hiện đại áp dụng một sự kết hợp của cả hai triết lý này. Chúng ta thường thấy một chính phủ có quyền lực để duy trì trật tự, nhưng đồng thời cũng tôn trọng quyền tự do cá nhân và giáo dục đạo đức để phát triển tinh thần công dân. Việc áp dụng triết lý nào trong một xã hội cụ thể thường phụ thuộc vào tình hình và mục tiêu cụ thể của xã hội đó.

>> Tìm hiểu thêm các tác phẩm của Aristotle và nghiên cứu về ông tại Book Hunter: Lưu trữ Aristotle – Book Hunter Lyceum

Book Hunter:  Nếu Aristotle và Thomas Hobbes tranh luận với nhau thì quan điểm nào khó tìm được sự đồng thuận nhất giữa hai người?

ChatGPT: Nếu Aristotle và Thomas Hobbes tranh luận với nhau, một trong những quan điểm khó tìm được sự đồng thuận nhất giữa họ sẽ là về bản chất của con người và tình trạng tự nhiên. Cụ thể:

Bản chất của con người:

Aristotle: Aristotle coi con người là một loài xã hội từ khi ra đời, và ông tin rằng con người có tiềm năng để phát triển đạo đức và tinh thần qua việc tham gia vào xã hội. Ông coi xã hội là môi trường cho sự phát triển của con người.

Hobbes: Hobbes, ngược lại, cho rằng con người tuy có vài điểm tốt nhưng khi được ở trong trạng thái tự nhiên thì độc đoán, khoác lác, và có bản tính xấu. Ông coi xã hội là một phương tiện để kiểm soát và hạn chế bản tính xấu này.

Tình trạng tự nhiên:

Aristotle: Aristotle tin rằng tình trạng tự nhiên của con người là xã hội và tự nhiên đóng vai trò tích cực trong cuộc sống con người. Ông cho rằng con người sống hạnh phúc và đạo đức khi tham gia vào xã hội.

Hobbes: Hobbes cho rằng tình trạng tự nhiên của con người là tình trạng “độc đoán, nghèo nàn, kinh tởm, hung ác và ngắn ngủn” và loài người sẽ tạo ra chiến tranh giữa toàn thể nhân loại chống lại toàn thể nhân loại. Ông coi tình trạng này là nguy hiểm và cần phải được kiểm soát bằng chính quyền.

Do đó, bản chất của con người và tình trạng tự nhiên là hai khía cạnh mà Aristotle và Hobbes có quan điểm rất khác biệt. Aristotle coi con người và xã hội như một phần thiết yếu của nhau và tin rằng xã hội đóng vai trò tích cực trong việc phát triển đạo đức và hạnh phúc. Trong khi đó, Hobbes coi con người tự nhiên là độc đoán và xấu xa và thấy xã hội là phương tiện để kiểm soát và hạn chế bản tính xấu này.

Book Hunter:  Vậy bản chất con người là thiện hay ác?

ChatGPT: Câu hỏi về bản chất con người có tính thiện hay ác là một chủ đề đã được tranh luận trong triết học và tâm lý học suốt hàng thế kỷ và vẫn không có câu trả lời cuối cùng và tuyệt đối. Quan điểm về bản chất con người có thể khác nhau dựa trên lý thuyết và quan điểm của từng triết gia và nhà nghiên cứu. Dưới đây là một số quan điểm phổ biến về vấn đề này:

Bản tính tự nhiên đa dạng: Một quan điểm phổ biến là rằng bản tính tự nhiên của con người có sự đa dạng. Điều này có nghĩa là con người có khả năng thiện và ác, và bản tính của họ có thể được tác động bởi môi trường, giáo dục, và kinh nghiệm.

Triết lý lạc quan về bản tính con người: Một số triết gia và tâm lý học tin rằng bản tính tự nhiên của con người có xu hướng thiện, và họ coi sự hợp tác và đồng cảm là một phần của bản tính con người.

Triết lý bi quan về bản tính con người: Ngược lại, một số triết gia và nhà nghiên cứu cho rằng bản tính tự nhiên của con người có xu hướng ác hoặc ích kỷ. Hobbes, một ví dụ, cho rằng con người trong trạng thái tự nhiên có bản tính xấu và vị kỷ và cần chính phủ để kiểm soát họ.

Quan điểm tùy theo ngữ cảnh: Một quan điểm khác là bản tính con người có thể biến đổi tùy theo ngữ cảnh. Con người có khả năng hành động theo nhiều cách khác nhau tùy thuộc vào tình huống và xã hội mà họ đang sống.

Vì vậy, không có câu trả lời đơn giản và tuyệt đối cho câu hỏi này. Quan điểm về bản tính con người có thể khác nhau dựa trên quan điểm triết học, tâm lý học, và khoa học xã hội của từng người.

Book Hunter:  Aristotle và Thomas Hobbes có quan điểm như thế nào về nhà nước?

ChatGPT: Aristotle và Thomas Hobbes có quan điểm rất khác nhau về nhà nước và chính trị: Aristotle: Aristotle coi nhà nước (polis) là một phần quan trọng của cuộc sống con người và xem nó như mục tiêu tối cao của xã hội. Ông coi mục tiêu của nhà nước là tạo điều kiện cho sự phát triển đạo đức và hạnh phúc cá nhân của công dân. Ông tin rằng nhà nước hoàn hảo (politeia) nên tuân theo nguyên tắc phân quyền, trong đó quyền lực được chia sẻ giữa các công dân và không nằm ở tay một số người hoặc một tập thể nhỏ.

Thomas Hobbes: Hobbes có quan điểm rất khác về nhà nước. Ông coi nhà nước là một khế ước xã hội (social contract) được tạo ra để đối phó với tình trạng tự nhiên của con người, mà ông mô tả là “độc đoán, nghèo nàn, kinh tởm, hung ác và ngắn ngủn.” Ông tin rằng Nguyên thủ (Sovereign) nên có quyền lực tuyệt đối để duy trì trật tự và đảm bảo an ninh, và quyền của cá nhân nên bị hạn chế để đảm bảo sự ổn định xã hội.

Tóm lại, Aristotle và Hobbes có quan điểm rất khác về nhà nước. Aristotle coi nhà nước là mục tiêu tối cao của cuộc sống xã hội và ủng hộ một hình thức tương đối phân quyền. Trong khi đó, Hobbes coi nhà nước là kết quả của một sự thỏa thuận xã hội để kiểm soát bản tính xấu của con người và ủng hộ chính phủ tối cao với quyền lực tuyệt đối.

Book Hunter:  Thế giới muốn hướng tới hòa bình thì nên áp dụng Thomas Hobbes nhiều hơn hay Aristotle nhiều hơn?

ChatGPT: Khi thảo luận về việc thế giới muốn hướng tới hòa bình thì thường nên áp dụng quan điểm của Aristotle nhiều hơn so với quan điểm của Thomas Hobbes. Dưới đây là lý do:

Quan điểm của Aristotle về chính trị và xã hội coi mục tiêu của nhà nước là tạo điều kiện cho sự phát triển đạo đức và hạnh phúc cá nhân của công dân. Ông tôn trọng giáo dục, đạo đức, và sự tự quản lý trong xã hội. Aristotle ủng hộ một hình thức phân quyền, trong đó quyền lực được chia sẻ giữa các công dân và xã hội có tự quản lý. Điều này có thể tạo điều kiện cho sự tham gia của công dân trong việc định hình và quản lý chính trị. Áp dụng triết lý của Aristotle có thể định hình một xã hội với sự phát triển đạo đức, tôn trọng quyền tự do cá nhân và hòa bình, trong đó công dân tham gia vào việc xây dựng một xã hội tốt đẹp. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc áp dụng quan điểm này yêu cầu sự hợp tác và sự tham gia tích cực của tất cả các thành viên trong xã hội. Trong khi đó, quan điểm của Thomas Hobbes về quyền lực tối cao và kiểm soát bản tính xấu của con người thường được liên kết với mô hình chính trị mạnh mẽ và quyền lực tập trung. Mặc dù có thể giúp duy trì trật tự, nhưng nó thường không tạo điều kiện cho sự tham gia và phát triển đạo đức cá nhân trong mức độ mà triết lý của Aristotle có thể. Tóm lại, trong việc xây dựng một thế giới hướng tới hòa bình và phát triển đạo đức, triết lý của Aristotle thường được coi là phù hợp hơn so với triết lý của Thomas Hobbes.

Book Hunter:  Tác phẩm Leviathan của Thomas Hobbes ra đời trong hoàn cảnh nào?

ChatGPT: Tác phẩm “Leviathan” của Thomas Hobbes ra đời vào thế kỷ 17, trong một hoàn cảnh lịch sử đặc biệt. Cuốn sách này được xuất bản vào năm 1651, vào giai đoạn sau cuộc Nội chiến Anh (English Civil War) và trong thời kỳ khủng hoảng chính trị và xã hội ở Anh Quốc. Dưới đây là một số sự kiện quan trọng trong hoàn cảnh đó:

Nội chiến Anh (1642-1651): Nội chiến Anh là một cuộc xung đột chính trị và quân sự giữa lực lượng tôn thờ Vua và lực lượng ủng hộ Quốc hội, dẫn đến cuộc lật đổ của vua Charles I và sự lập ra triều đình Khối Thịnh vượng chung Anh quốc (the Commonwealth of England). Cuộc chiến này tạo ra một môi trường chính trị và xã hội không ổn định.

Lập luận về chính trị và xã hội: Thomas Hobbes là một triết gia chính trị và đã sống trong thời kỳ này. “Leviathan” được viết trong bối cảnh của cuộc nội chiến và nhằm đưa ra lập luận về sự cần thiết của một chính phủ tối cao mạnh mẽ để đảm bảo sự ổn định và trật tự trong xã hội.

Triều đình Thịnh vượng chung Anh quốc: Cuốn sách được xuất bản trong giai đoạn khi chính phủ Thịnh vượng chung Anh quốc dưới lãnh đạo của Oliver Cromwell đã nắm quyền. Hobbes muốn giới thiệu lý thuyết chính trị của mình để thuyết phục các lãnh đạo nền cộng hòa về tầm quan trọng của chính phủ tối cao và quyền lực tuyệt đối trong việc duy trì trật tự và an ninh.

Vì vậy, “Leviathan” của Hobbes xuất hiện trong một hoàn cảnh lịch sử nhiễu động và nó thể hiện một phản ứng trước tình hình chính trị và xã hội căng thẳng của thời đó.

Book Hunter:  Thomas Hobbes đối mặt với những rủi ro gì khi xuất bản Leviathan?

ChatGPT: Khi Thomas Hobbes xuất bản cuốn sách “Leviathan” vào năm 1651, ông đối mặt với những rủi ro và thách thức lớn, bao gồm:

Phản đối từ giới tôn thời vua: Trong “Leviathan,” Hobbes đưa ra lập luận rằng chính phủ tối cao (sovereign) nên có quyền lực tuyệt đối để duy trì trật tự và an ninh xã hội. Điều này đối lập hoàn toàn với quan điểm của những người tôn thờ vua, như những người ủng hộ Stuart, người mà Hobbes từng phục vụ. Sách của Hobbes có thể bị coi là một phản đối đối với chế độ của vua Charles I, đặc biệt sau cuộc nội chiến Anh.

Sự phản đối từ nhóm Levellers: Cuốn sách “Leviathan” cũng không được các nhóm levellers – những người đòi xóa bỏ hoàng gia Anh, cải cách ruộng đất, cải cách xã hội, cải cách tôn giáo – và những người ủng hộ quyền tự do công dân ưa thích. Cuốn sách này chứa lập luận ủng hộ quyền lực tối cao của chính phủ và hạn chế quyền tự do cá nhân hơn là thúc đẩy quyền tự do và tính dân chủ.

Nguy cơ bị xem là nguy hiểm chính trị: Lập luận của Hobbes trong “Leviathan” có thể bị coi là nguy hiểm chính trị bởi nó coi chính phủ tối cao và quyền lực tuyệt đối là cần thiết để duy trì trật tự và an ninh xã hội. Cuốn sách này có thể bị coi là một sự đe dọa đối với các lãnh đạo chính trị và nhóm levellers trong thời kỳ đó.

Mặc dù “Leviathan” ban đầu gây ra nhiều tranh luận và phản đối, nhưng nó cũng đã trở thành một tác phẩm quan trọng trong triết học chính trị và đã ảnh hưởng đến phát triển của triết học chính trị và lý thuyết xã hội.

Book Hunter:  Thomas Hobbes và Aristotle có quan điểm như thế nào về tôn giáo?  

ChatGPT: Thomas Hobbes và Aristotle có quan điểm khác nhau về tôn giáo:

Thomas Hobbes: Hobbes thường coi tôn giáo là một phần của cuộc sống xã hội và chính trị. Ông thường coi tôn giáo là một công cụ để kiểm soát và duy trì trật tự xã hội. Tuy nhiên, quan điểm của Hobbes về tôn giáo thường là mang tính thực dụng hơn là một tôn giáo sâu sắc. Ông coi tôn giáo chủ yếu là một phần của cuộc sống xã hội để duy trì trật tự và kiểm soát đám đông. Tôn giáo, trong triết lý của Hobbes, có thể được kiểm soát và hình thành bởi chính phủ.

Aristotle: Aristotle có quan điểm khác về tôn giáo. Ông thấy tôn giáo như một phần quan trọng của cuộc sống đạo đức và xã hội. Aristotle coi tôn giáo là một phần của đạo đức và hạnh phúc cá nhân và xã hội. Ông thậm chí mô tả tôn giáo là “điều thiêng liêng nhất và cao cả nhất trong cuộc sống.” Ông không chỉ coi tôn giáo là một phần của cuộc sống xã hội mà còn xem nó như một phần quan trọng của cuộc sống cá nhân và đạo đức. Tóm lại, Hobbes coi tôn giáo như một phần của cuộc sống xã hội và chính trị, trong khi Aristotle coi tôn giáo như một phần của cuộc sống đạo đức và hạnh phúc cá nhân và xã hội. Quan điểm của họ về tôn giáo phản ánh sự khác biệt trong triết học và quan điểm về cuộc sống và xã hội.

Book Hunter:  Những tư tưởng nào ảnh hưởng lên quan điểm của Thomas Hobbes trong Leviathan?

ChatGPT: Thomas Hobbes trong cuốn “Leviathan” đã được ảnh hưởng bởi nhiều tư tưởng và triết lý, và một số trong những tư tưởng quan trọng nhất ảnh hưởng đến quan điểm của ông bao gồm:

Thuyết chính trị của Machiavelli: Những ý tưởng của Niccolò Machiavelli về quyền lực chính trị và cách duy trì trật tự chính trị thông qua quyền lực tối cao đã ảnh hưởng lớn đến Hobbes. Hobbes thấy những lý thuyết của Machiavelli về sự cần thiết của chính phủ mạnh mẽ và quyền lực tuyệt đối để duy trì trật tự và an ninh xã hội thực tế và có lý.

Tư tưởng của Galileo Galilei về phương pháp luận khoa học: Hobbes chấp nhận tư tưởng của Galileo về sự quan trọng của phương pháp khoa học và quy luật tự nhiên trong việc hiểu và mô tả thế giới. Cuốn sách “Leviathan” của ông được viết bằng phong cách lôgic học và lấy cảm hứng từ sự minh bạch và hệ thống trong lập luận của khoa học.

Lý thuyết về sự tự nhiên của Thomas Hobbes: Quan điểm của Hobbes về bản tính tự nhiên của con người, trong đó con người được mô tả như có bản tính độc đoán, vị kỷ, và xấu xa, đã ảnh hưởng đến quan điểm của ông về tầm quan trọng của quyền lực chính trị và chính phủ tối cao.

Triết học của René Descartes: Triết học của Descartes về việc sử dụng lý thuyết và lý luận để hiểu thế giới cũng đã ảnh hưởng đến phong cách viết của Hobbes trong “Leviathan” và sự tập trung của ông vào việc sử dụng lý thuyết để xây dựng một lập luận hợp lý về chính trị và xã hội.

Triết học chính trị cổ điển của Plato và Aristotle: Mặc dù Hobbes có quan điểm khác về chính trị so với Plato và Aristotle, nhưng ông đã nắm vững triết lý chính trị cổ điển này và đã sử dụng nó như một điểm khởi đầu cho lập luận của mình trong “Leviathan.”

Book Hunter:  Leviathan của Thomas Hobbes đã có ảnh hưởng lên các triết gia và chính trị gia nào sau này?

ChatGPT: Tác phẩm “Leviathan” của Thomas Hobbes đã có ảnh hưởng lớn và bền lâu đối với nhiều triết gia và chính trị gia sau này. Dưới đây là một số ví dụ nổi bật về những người đã bị ảnh hưởng bởi Hobbes và “Leviathan”:

John Locke: John Locke, một triết gia và chính trị gia Anh, là một trong những người bị ảnh hưởng mạnh mẽ bởi Hobbes. Locke đã phản đối quan điểm của Hobbes về tình trạng tự nhiên của con người và coi con người là có quyền tự do và quyền tự chủ. Lý thuyết về khế ước xã hội của Locke đã tương tự với quan điểm của Hobbes về sự cần thiết của chính phủ tối cao.

Jean-Jacques Rousseau: Triết gia người Pháp Jean-Jacques Rousseau cũng bị ảnh hưởng bởi Hobbes. Tuy nhiên, ông có một quan điểm khác về tình trạng tự nhiên và chính trị. Rousseau coi tình trạng tự nhiên của con người là tốt lành, nhưng bị xã hội biến đổi và gây ra bất bình đẳng. Ông phát triển lý thuyết về “khế ước xã hội” khác với Hobbes.

Immanuel Kant: Triết gia người Đức Immanuel Kant đã sử dụng một số ý tưởng của Hobbes về chính phủ và luật pháp trong lý thuyết chính trị của mình. Kant đã phát triển ý tưởng về “khế ước toàn cầu” và nguyên lý “công dân thế giới” dựa trên một số khái niệm của Hobbes.

John Rawls: Triết gia John Rawls đã sử dụng một số ý tưởng của Hobbes về tình trạng tự nhiên và sự thỏa thuận xã hội trong lý thuyết chính trị của mình. Rawls đề xuất khái niệm về “nguyên tắc công bằng” và “bản khế ước chung” để xác định cơ cấu xã hội.

Tóm lại, tác phẩm “Leviathan” của Thomas Hobbes đã ảnh hưởng đến nhiều triết gia và chính trị gia sau này, dẫn đến sự phát triển của các lý thuyết và quan điểm chính trị đa dạng và phong phú.

Book Hunter:  Trong các dạng thể chế nhà nước của Anh, Pháp, Đức, Mỹ thì thể chế nào chịu ảnh hưởng của Leviathan nhiều nhất và tại sao?

ChatGPT: Sự ảnh hưởng của tác phẩm “Leviathan” của Thomas Hobbes có thể được thấy trong nhiều thể chế nhà nước trên thế giới, nhưng một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nhiều nhất của “Leviathan” là Hoa Kỳ.

Hoa Kỳ: Sự ảnh hưởng của “Leviathan” có thể thấy rõ trong hiện thực chính trị và tư duy chính trị của Hoa Kỳ. Ý tưởng về sự thỏa thuận xã hội, quyền tự do cá nhân, và tầm quan trọng của chính phủ dân sự tại Hoa Kỳ có nguồn gốc từ sự thảo luận và tranh luận về vai trò của chính phủ và quyền lực chính trị mà Hobbes đã nêu ra. Tuy nhiên, trong trường hợp của Hoa Kỳ, tư duy chính trị đã phát triển theo hướng khá khác biệt so với Hobbes. Cụ thể, triết lý chính trị của John Locke, với ý tưởng về quyền tự do, quyền sở hữu, và chính phủ được lập lên để bảo vệ quyền này, đã có ảnh hưởng rất lớn đến Hiến pháp Hoa Kỳ và tư duy chính trị của nước này.

Anh, Pháp và Đức: Anh, Pháp và Đức có truyền thống chính trị và pháp lý riêng, không phụ thuộc nhiều vào tư duy chính trị của Hobbes. Tuy nhiên, các quốc gia này đã có sự thảo luận về chính trị và xã hội trong triết lý chính trị của riêng họ.

Tóm lại, trong số các quốc gia mà bạn đã đề cập, Hoa Kỳ chịu ảnh hưởng nhiều nhất từ “Leviathan” của Hobbes, nhưng cũng cần lưu ý rằng Hoa Kỳ đã phát triển một lý thuyết và tư duy chính trị độc lập, đặc biệt là dựa trên các ý tưởng của John Locke.

Book Hunter:  Tư tưởng của John Locke giống và khác Thomas Hobbes ở những điểm nào?

ChatGPT: John Locke và Thomas Hobbes là hai triết gia chính trị quan trọng của thế kỷ 17, và họ có nhiều điểm tương đồng và khác biệt trong triết lý chính trị của họ. Dưới đây là một số điểm giống và khác nhau quan trọng giữa họ:

Giống nhau:

Khế ước xã hội: Cả Locke và Hobbes đều sử dụng khái niệm về khế ước xã hội để giải thích nguồn gốc của chính phủ và xã hội. Theo cả hai, con người sống trong một tình trạng tự nhiên ban đầu và sau đó thỏa thuận để tạo ra chính phủ để bảo vệ quyền và đảm bảo trật tự.

Quyền tự do cá nhân: Cả Locke và Hobbes coi quyền tự do cá nhân là quan trọng. Tuy nhiên, họ định nghĩa và giải thích quyền tự do khác nhau. Locke coi quyền tự do cá nhân bao gồm quyền sở hữu tài sản và quyền tự chủ, trong khi Hobbes xem quyền tự do là quyền được sống mà không bị ai đe dọa. Mục tiêu của chính phủ: Cả hai triết gia đều coi mục tiêu chính của chính phủ là bảo vệ cuộc sống, tài sản và quyền tự do của công dân. Tuy nhiên, họ có quan điểm khác về cách chính phủ nên thực hiện mục tiêu này.

Khác biệt:

Tình trạng tự nhiên: Locke và Hobbes có quan điểm khác nhau về tình trạng tự nhiên của con người. Locke cho rằng tình trạng tự nhiên có thể tương đối hòa bình và công bằng, trong khi Hobbes coi tình trạng tự nhiên là thảm họa và độc đoán.

Quyền tự vệ và phản kháng: Locke cho rằng khi chính phủ vi phạm quyền tự do của công dân, người dân có quyền tự vệ và phản kháng. Hobbes tin rằng người dân không nên phản kháng và rằng chính phủ có quyền tuyệt đối.

Quyền lực chính trị: Locke ủng hộ một chính phủ có quyền lực hạn chế và tách biệt quyền lực của hai khối: hành pháp và tư pháp, trong khi Hobbes ủng hộ chính phủ tối cao và quyền lực tuyệt đối.

Tóm lại, Locke và Hobbes có nhiều điểm tương đồng về sự thỏa thuận xã hội và quyền tự do cá nhân, nhưng họ khác nhau về tình trạng tự nhiên, quyền tự vệ, và quyền lực chính trị của chính phủ.

Book Hunter:  Thomas Hobbes có quan điểm như thế nào về kinh tế?

ChatGPT: Thomas Hobbes không nổi tiếng với các công trình về kinh tế như các triết gia khác, như Adam Smith, nhưng ông đã có một số quan điểm về kinh tế trong tác phẩm của mình, đặc biệt là trong “Leviathan.” Dưới đây là một số điểm chính về quan điểm kinh tế của Hobbes:

Tự bảo vệ và tài sản: Hobbes coi quyền tự vệ và bảo vệ tài sản là một phần quan trọng của quyền tự do cá nhân và tự nhiên. Ông cho rằng mục tiêu của chính phủ là đảm bảo an ninh và bảo vệ tài sản của công dân.

Giá trị của tiền và thị trường: Hobbes không tập trung nhiều vào khía cạnh kinh tế của cuộc sống xã hội, nhưng ông thừa nhận giá trị của tiền và vai trò của thị trường trong việc trao đổi hàng hóa và dịch vụ. Tuy nhiên, ông không đi sâu vào việc mô tả cụ thể về kinh tế.

Chính phủ và kinh tế: Hobbes coi chính phủ là cơ quan tối cao và tuyệt đối có quyền lực để duy trì trật tự và an ninh xã hội, bao gồm cả bảo vệ tài sản. Ông ủng hộ quyền lực tối cao của chính phủ trong việc quản lý kinh tế và xã hội để đảm bảo sự ổn định và an toàn.

Tóm lại, quan điểm kinh tế của Hobbes không phải là một phần quan trọng của triết lý chính trị của ông, và ông thường tập trung vào quan điểm về chính trị và quyền lực chính trị hơn là kinh tế. Tuy nhiên, ông thừa nhận vai trò của tài sản và thị trường trong cuộc sống xã hội và coi chính phủ có trách nhiệm bảo vệ quyền tự do cá nhân và tài sản của công dân.

Book Hunter:  Tư tưởng của Thomas Hobbes tương đồng với triết gia nào nhất trong lịch sử?

ChatGPT: Tư tưởng của Thomas Hobbes tương đồng nhất với triết gia Machiavelli. Niccolò Machiavelli là một triết gia và nhà nghiên cứu chính trị người Ý sống vào thế kỷ 15 và 16, và ông nổi tiếng với tác phẩm “The Prince” (Quân vương) và “Discourses on Livy” (Những thảo luận về Livy). Dưới đây là một số điểm tương đồng giữa tư tưởng của Hobbes và Machiavelli:

Quyền lực chính trị tối cao: Cả Hobbes và Machiavelli coi quyền lực chính trị tối cao là cần thiết để duy trì trật tự và an ninh xã hội. Hobbes tôn trọng quyền lực tối cao của chính phủ để kiểm soát bản tính xấu của con người, trong khi Machiavelli tập trung vào quyền lực chính trị để bảo vệ quyền lợi của quốc gia và lãnh đạo.

Chính trị thực tiễn: Cả Hobbes và Machiavelli tập trung vào chính trị thực tiễn hơn là lý thuyết và tôn trọng việc sử dụng quyền lực để đạt được mục tiêu chính trị.

Khái niệm về con người: Cả hai triết gia coi con người có bản tính độc đoán và thường có xu hướng theo đuổi quyền lợi cá nhân và quyền lực. Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng có sự khác biệt quan trọng giữa tư tưởng của Hobbes và Machiavelli. Hobbes tập trung vào việc thiết lập một khế ước xã hội để kiểm soát bản tính xấu của con người, trong khi Machiavelli tập trung vào cách lãnh đạo và quản lý quốc gia để bảo vệ quyền lợi của nó. Hobbes cũng nhấn mạnh việc tạo ra một chính phủ tối cao để duy trì trật tự, trong khi Machiavelli thường coi quyền lực của lãnh đạo là quan trọng nhất. Tóm lại, tư tưởng của Thomas Hobbes tương đồng nhất với tư tưởng của Niccolò Machiavelli, đặc biệt về quan điểm về quyền lực chính trị và chính trị thực tế.

Book Hunter:  Trong các nhà tư tưởng chính trị Trung Quốc, ai là người có quan điểm giống với Thomas Hobbes?

ChatGPT: Trong lịch sử triết học chính trị Trung Quốc, một số nhà tư tưởng có quan điểm giống với Thomas Hobbes đối với quan điểm về quyền lực chính trị và tầm quan trọng của chính phủ tối cao. Một trong những triết gia gần giống nhất với Hobbes trong ngữ cảnh Trung Quốc là Tôn Tử (荀子). Tôn Tử (312-230 TCN) là một triết gia Trung Quốc thuộc trường phái Nho giáo, nhưng ông có một quan điểm khá khác biệt so với Khổng Tử và Mạnh Tử, hai triết gia Nho giáo khác. Tôn Tử coi con người có bản tính xấu và hiếm khi tốt, và ông tin rằng chính phủ và luật lệ là cần thiết để kiểm soát và hướng dẫn con người trong việc duy trì trật tự xã hội. Một số điểm tương đồng giữa Tôn Tử và Hobbes bao gồm:

Quan điểm về bản tính con người: Cả Tôn Tử và Hobbes coi con người có bản tính độc đoán và vị kỷ, và con người thường có xu hướng theo đuổi quyền lợi cá nhân và quyền lực.

Quyền lực của chính phủ: Cả hai triết gia tôn trọng vai trò của chính phủ và quyền lực chính trị tối cao để kiểm soát và hướng dẫn con người. Tôn Tử thậm chí còn coi chính phủ là cơ quan có trách nhiệm giáo dục và định hình con người. Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng có sự khác biệt quan trọng giữa Tôn Tử và Hobbes trong triết lý và ngữ cảnh lịch sử. Tôn Tử vẫn thuộc trường phái Nho giáo và tập trung vào việc phát triển đạo đức và đạo đức cá nhân, trong khi Hobbes tập trung vào việc duy trì trật tự và an ninh xã hội.

Book Hunter:  Tại sao Thomas Hobbes lại cho rằng triết học Hy Lạp cổ điển là vô bổ và phi lý?

ChatGPT: Thomas Hobbes, trong tác phẩm “Leviathan,” thường có quan điểm tiêu cực về triết học Hy Lạp cổ điển, đặc biệt là với những triết gia như Plato và Aristotle. Ông cho rằng triết học của họ là “thuần túy phỏng đoán” (speculative), và điều này có nghĩa là theo Hobbes, họ tập trung quá nhiều vào việc nghiên cứu các vấn đề trừu tượng và lý thuyết mà không mang lại lợi ích cụ thể cho cuộc sống xã hội và chính trị. Hobbes có quan điểm rằng triết học Hy Lạp cổ điển, đặc biệt là triết học của Plato và Aristotle, tạo ra những lý thuyết phức tạp về chính trị và xã hội mà ông coi là không thực tế và không thể thực hiện được. Ông cho rằng những triết lý này dẫn đến sự mơ mộng và lạc hậu trong việc hiểu về cách tổ chức và quản lý xã hội. Hobbes thích trọng tâm vào triết học chính trị có tính thực tiễn và sử dụng phương pháp khoa học để nghiên cứu cuộc sống xã hội và chính trị. Ông coi rằng chính phục vụ con người và đảm bảo trật tự xã hội là quan trọng hơn là những triết lý trừu tượng về chính trị. Điều này đồng nghĩa với việc ông nhấn mạnh tính chất “vô bổ và vô lý” của triết học Hy Lạp cổ điển, mà theo ông, không đáp ứng được nhu cầu thiết thực của xã hội và chính trị.

Book Hunter:  Có phải điều này là do xã hội Hy Lạp thời Plato và Aristotle khác nhiều so với xã hội Anh thế kỷ 17?

ChatGPT: Có, sự khác biệt về ngữ cảnh lịch sử và xã hội giữa thời kỳ của Plato và Aristotle ở Hy Lạp cổ điển và thế kỷ 17 ở Anh có thể giúp giải thích tại sao Thomas Hobbes có quan điểm tiêu cực về triết học Hy Lạp.

Thời kỳ và môi trường lịch sử: Thời kỳ Hy Lạp cổ điển và thời kỳ Anh thế kỷ 17 có sự khác biệt lớn về thời kỳ lịch sử và môi trường xã hội. Thời kỳ của Plato và Aristotle ở Hy Lạp đã diễn ra hơn 2000 năm trước thời của Hobbes ở Anh. Trong khoảng thời gian này, xã hội và chính trị đã phát triển, và nhu cầu của con người đã thay đổi.

Khoa học và tri thức: Trong thời kỳ thế kỷ 17, khoa học và tri thức đã phát triển nhanh chóng, dẫn đến sự phát triển của phương pháp khoa học và triết học chính trị. Hobbes được ảnh hưởng mạnh mẽ bởi triết học và phương pháp luận học gia như Galileo Galilei và René Descartes, và ông coi việc sử dụng lý thuyết và lý luận để hiểu thế giới là quan trọng.

Tình trạng xã hội và chính trị: Thời kỳ thế kỷ 17 ở Anh đã chứng kiến những biến động xã hội và chính trị quan trọng, như cuộc Cách mạng Dân chủ Anh vào cuối thế kỷ 17. Những biến đổi này đã đặt ra nhiều vấn đề về quyền lực và chính trị, và Hobbes cố gắng đưa ra các lý thuyết để giải quyết những thách thức này.

Những khác biệt trong ngữ cảnh lịch sử và xã hội này đã tạo ra sự khác biệt trong quan điểm và ưu tiên của Hobbes so với triết học Hy Lạp cổ điển như Plato và Aristotle. Hobbes tập trung vào triết học chính trị có tính thực tiễn và phản ánh tình hình xã hội và chính trị của thời đại của mình.

Book Hunter:  Điều gì khiến Aristotle không có quan điểm cứng rắn và tiêu cực về con người như Thomas Hobbes?

ChatGPT: Sự khác biệt trong quan điểm về con người giữa Aristotle và Thomas Hobbes phần lớn xuất phát từ bối cảnh lịch sử và triết học của họ. Dưới đây là một số nguyên nhân quan trọng giải thích tại sao Aristotle không có quan điểm cứng rắn và tiêu cực về con người như Hobbes:

Bối cảnh lịch sử: Aristotle và Hobbes sống ở các thời kỳ và ngữ cảnh lịch sử khác nhau. Aristotle sống vào thế kỷ 4 TCN trong thời kỳ Hy Lạp cổ điển, trong khi Hobbes sống vào thế kỷ 17 ở Anh thời kỳ tranh đấu và biến động xã hội. Thời kỳ của Aristotle ít bị ảnh hưởng bởi chiến tranh và xung đột xã hội so với thời kỳ của Hobbes, điều này có thể giải thích sự khác biệt trong quan điểm về bản tính con người.

Triết học và truyền thống: Aristotle bắt đầu nghiên cứu đa dạng các chủ đề, bao gồm đạo đức, chính trị, khoa học tự nhiên và nghệ thuật. Ông không tập trung vào việc nghiên cứu con người từ một góc độ tiêu cực mà thay vào đó là nghiên cứu về đạo đức, hạnh phúc, và cách tạo nên một xã hội tốt đẹp.

Phương pháp nghiên cứu: Aristotle sử dụng phương pháp quan sát và phân tích để hiểu con người và xã hội. Ông coi con người là một phần của tự nhiên và xem xét hành vi con người trong ngữ cảnh xã hội và đạo đức. Hobbes sử dụng phương pháp luận học và lý luận hơn để đưa ra quan điểm về con người và chính trị.

Mục tiêu triết học: Mục tiêu của Aristotle là xây dựng một hệ thống tri thức toàn diện và nghiên cứu cách tạo ra cuộc sống có luân lý và hạnh phúc. Hobbes tập trung vào việc giải quyết các vấn đề về quyền lực, trật tự xã hội và sự tồn tại của con người trong một xã hội đầy thách thức.

Tóm lại, sự khác biệt trong quan điểm về con người giữa Aristotle và Hobbes phần lớn xuất phát từ ngữ cảnh lịch sử, triết học và mục tiêu nghiên cứu của họ. Aristotle không có quan điểm cứng rắn và tiêu cực về con người như Hobbes do các yếu tố này đã làm nảy sinh các quan điểm khác nhau về tự nhiên con người và mục tiêu của cuộc sống.

Book Hunter:  Nếu Aristotle đọc Leviathan thì ông sẽ có những nhận xét nào?

ChatGPT: Việc nếu Aristotle đọc “Leviathan” của Thomas Hobbes và đưa ra những nhận xét cụ thể là một tưởng tượng thú vị. Tuy nhiên, chúng ta không thể biết chính xác những gì ông sẽ nói, vì đó là một cuộc tranh luận giả định giữa hai triết gia sống ở hai thời kỳ và ngữ cảnh khác nhau. Dưới đây là một số ý kiến có thể được Aristotle đưa ra khi thảo luận về “Leviathan”:

Về quan điểm về con người: Aristotle và Hobbes có quan điểm khác biệt về bản tính con người. Aristotle coi con người có tiềm năng đạo đức và xã hội, từ tiềm năng có thể biến dịch thành thực tế, trong khi Hobbes cho rằng con người có bản tính độc đoán. Aristotle có thể phản đối quan điểm tiêu cực về con người của Hobbes và đề xuất rằng khi được trao cơ hội đầy đủ cho con người thì có thể thúc đẩy cuộc sống xã hội tốt đẹp hơn.

Về quan điểm về chính trị: Aristotle tôn trọng vai trò của chính phủ và chính trị trong việc hướng dẫn con người đến cuộc sống có luân lý và hạnh phúc. Ông có thể tranh luận rằng Hobbes quá tập trung vào quyền lực chính trị và quyền lợi cá nhân, và thiếu đi một tầm nhìn luân lý rộng hơn.

Về phương pháp nghiên cứu: Aristotle sử dụng phương pháp quan sát và phân tích chi tiết trong nghiên cứu chính trị và đạo đức. Ông có thể phản đối phương pháp luận của Hobbes và đánh giá cao hơn phương pháp nghiên cứu chính trị dựa trên quan sát và phân tích chi tiết.

Nhớ rằng điều này chỉ là tưởng tượng và sẽ không có câu trả lời chính xác. Tuy nhiên, việc so sánh quan điểm của Aristotle và Hobbes có thể giúp ta hiểu sâu hơn về những khía cạnh khác nhau của triết học chính trị và đạo đức.

Book Hunter: Để đọc “Leviathan” thì độc giả cần chuẩn bị những nền tảng nào?

ChatGPT: Để đọc và hiểu “Leviathan” của Thomas Hobbes, độc giả nên có một số nền tảng triết học, chính trị, và lịch sử để hiểu sâu hơn về ngữ cảnh và ý nghĩa của tác phẩm này. Dưới đây là một số kiến thức và nền tảng cần thiết:

Triết học chính trị cơ bản: Hiểu biết về các khái niệm triết học chính trị cơ bản như quyền lực chính trị, khế ước xã hội, bản tính con người, và vai trò của chính phủ là quan trọng. Các triết gia như Plato, Aristotle, và John Locke có thể được coi là nền tảng triết học quan trọng để hiểu “Leviathan.”

Lịch sử triết học chính trị: Hiểu biết về phát triển của triết học chính trị qua các thời kỳ lịch sử, từ Hy Lạp cổ điển đến triết học Trung Cổ và triết học hiện đại, sẽ giúp bạn đặt “Leviathan” vào ngữ cảnh phù hợp.

Lịch sử và xã hội thời Hobbes: Hiểu biết về thời kỳ lịch sử và xã hội ở thời điểm Hobbes viết “Leviathan” là quan trọng để hiểu ngữ cảnh của tác phẩm. Thế kỷ 17 là một thời kỳ đầy biến động ở châu Âu, với chiến tranh và xung đột chính trị.

Kiến thức về tác phẩm và tác giả: Tìm hiểu về Thomas Hobbes, cuộc đời của ông, và tầm quan trọng của “Leviathan” trong triết học chính trị là rất quan trọng. Cũng nên biết về cấu trúc tổ chức của tác phẩm và các chương chính.

Khả năng đọc và phân tích văn bản: “Leviathan” viết bằng ngôn ngữ phức tạp và nhiều lần yêu cầu khả năng phân tích sâu hơn để hiểu ý nghĩa. Các khả năng đọc kỹ, suy luận, và tóm tắt văn bản là rất quan trọng. Nếu bạn không có kiến thức triết học hoặc lịch sử rộng rãi, bạn nên tìm kiếm sách phụ trợ hoặc tài liệu tham khảo về “Leviathan” để giúp bạn đọc tác phẩm một cách hiệu quả và hiểu sâu hơn.

Book Hunter thực hiện

Ra mắt & Đặt trước “Leviathan” – tác phẩm triết học kinh điển của Thomas Hobbes