Đó là lần đầu tiên tôi ra khỏi nhà sau ba ngày – có lẽ là lần thứ ba kể từ khi COVID-19 đưa tới một thử nghiệm làm việc kiểu phân tán được bắt đầu một cách nghiêm túc. Trong lúc chúng tôi đang tiến tới gần nhà của mình, hai người qua đường đi xuống phố cách chúng tôi một khoảng cách an toàn trong thời COVID, nhưng tôi có thể nghe thấy họ đang nói chuyện về công việc. “Tôi đã làm việc ở nhà vài ngày một tuần từ lâu rồi, nên tôi quen với điều này,” một người nói. “Tôi đã hoàn toàn chủ động làm việc được một thời gian rồi. Tôi thấy hoàn toàn thoải mái.”
Bố mẹ của những đứa trẻ nhỏ nhận ra trong chớp mắt những người chưa có con hoặc đã có con lớn khôn và tự lập cả rồi. Mối quan tâm và ưu tiên của họ hồ như quen thuộc nhưng đồng thời hoàn toàn xa lạ. Làm việc chủ động ư. Tôi lắc đầu.
Một khảo sát phi khoa học về đồng nghiệp và bạn bè chỉ ra rằng bố mẹ của những đứa trẻ nhỏ cảm thấy hỗn loạn khi bị rơi vào thử nghiệm mà công việc, trường học và sự chăm sóc trẻ nhỏ đều quy hết về một mối: tại nhà. Ví dụ, sau đây là “tình trạng” hiện thời của chính tôi:
Tôi làm việc cạnh một chồng quần áo cao ngất. Hoàn toàn không hề nói quá – văn phòng làm việc tại nhà của tôi chính là phòng giặt đồ rộng gần 3 feet vuông (gần 0.28 mét vuông), không gian còn lại duy nhất trong nhà không bị đứa con mới chập chững biết đi của chúng tôi chiếm đoạt. Cái ghế tôi ngồi tựa giữa hai chồng quần áo, và từ lâu tôi đã không còn phân biệt được chồng nào là quần áo sạch và chồng nào bẩn.
Tôi phải thì thầm trong mọi cuộc họp video trực tuyến trong khoảng 12h30 tới 2h30 chiều vì không muốn đánh thức con gái của chúng tôi, con bé có thói quen ngủ trưa bấy lâu nay. Thế nhưng tôi thường thất bại và làm con bé tỉnh giấc.
Hầu như các giờ còn lại trong ngày, họp hành và nỗ lực tập trung vào công việc đều bị phá ngang bởi tiếng ầm ĩ từ những khám phá hào hứng và/hoặc cơn bực tức.
Tôi sử dụng tai nghe bluetooth để họp qua video để không gây phiền nhiễu gì cho người khác trong nhà và cũng giúp tôi có thể nghe được đồng nghiệp nói gì trong cuộc họp. Tuy nhiên không hiểu cách vận hành của bluetooth như thế nào mà nó chỉ chịu kết nối với máy tính của tôi sau khi thử kết nối với mọi thiết bị khác trong nhà; tôi cố thử tham gia cuộc họp thật sớm để tôi có thể chạy quanh nhà và tắt hết các thiết bị kết nối không dây khác cho tới khi tai nghe của tôi làm việc được. Vậy mà tôi vẫn thường trễ họp.
Công việc và cuộc sống liên tục can nhiễu lẫn nhau, và đuổi nhau từ giờ này qua giờ khác trong ngày. Ăn sáng thường đi kèm một tin nhắn từ Slack (một công cụ làm việc nhóm) hoặc một email có vẻ khẩn cấp, công việc cần tập trung thường liên tục bị ngắt quãng bởi em bé cần thay tả gấp hoặc ngã (thậm chí cả những bước tiến hạnh phúc như bập bẹ được những từ mới), và buổi đêm thường bị tràn ngập bởi công việc không bao giờ được hoàn thiện.
Đối với những bố mẹ trải qua khải huyền trong công việc do COVID-19, các bài viết về “mẹo vặt và lời khuyên” mọc lên như nấm sau mưa trên Internet, chỉ cho chúng ta cách “tối ưu” cuộc sống làm việc từ xa, dường như quá xa tầm với một cách hài hước. Những phương pháp như đóng khung thời gian biểu và tạo một không gian văn phòng dành riêng cho công việc có vẻ tương tự như giới thiệu khinh công vào chiến lược tạo không gian tiện lợi vậy. Tôi sống trong một ngôi nhà nhỏ, nhưng tôi may mắn vì có phòng giặt. Những bố mẹ khác đã mô tả trên Dropbox về cách mà đối với họ “mẹo vặt họp hành qua video” có nghĩa là sử dụng các nền ảo nhằm che đi sự phá hủy mà những đứa trẻ của họ đang quậy tung cả nhà lên sau lưng họ vài bước chân.
Vượt xa hơn sự hỗn loạn từ khoảnh khắc này sang khoảnh khắc khác của thực tế làm việc phân tán mới này, nhiều bố mẹ có thể cảm thấy rằng nỗ lực đáp ứng những nhu cầu tại nhà và và tại cơ quan của họ đều thất bại. Hoặc chí ít là họ đang không xuất hiện đủ ở cả hai mặt trận như họ lẽ ra nên làm. Chắc chắn rằng bạn có thể đeo tai nghe khi bạn cố gắng tập trung vào công việc – nhưng điều đó không khiến bạn ngừng cảm thấy tội lỗi về việc bạn có thể không nghe được trong trường hợp cần bạn có mặt, hoặc đốc thúc việc học đối với những đứa homeschooling. Bạn có thể đưa ra các quy tắc cứng nhắc về giờ làm việc nhằm tập trung với gia đình của bạn, nhưng khi bạn ở nhà với đứa trẻ nhỏ cả ngày, buổi tối có thể cảm thấy như thời gian duy nhất bạn có thể làm mọi thứ có ý nghĩa cho công việc của bạn. Đúng, có những tia sáng hạnh phúc khi được nhìn đứa trẻ của bạn nhiều hơn và nhìn thấy được nhiều khoảnh khắc cột mốc đáng nhớ của chúng hơn. Nhưng sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống có thể khiến bạn cảm tưởng như một cuộc kéo co không có hồi kết.
Tôi may mắn một cách sâu sắc hơn nhiều so với tình trạng tôi mô tả về phòng giặt đồ của mình: tôi có một công việc cho phép tôi làm việc tại nhà, một công ty cho phép linh hoạt và thoải mái về phong cách làm việc cũng như không yêu cầu sự có mặt liên tục trên ứng dụng chat. Tôi có vợ hiện dành toàn thời gian để chăm sóc con cái. Tôi là đàn ông và một sự thật đáng thất vọng, như New York Times đã chỉ ra, đó là tựu chung lại, phụ nữ đang phải gánh những thách thức COVID-19 nhiều hơn rất nhiều so với đàn ông. Nhìn trước nhìn sau tôi thấy mình cực kỳ dễ thở. Điều này khiến cho việc đối phó với thách thức làm việc phân tán trở nên khiêm nhường. Nếu mới chỉ như vậy mà tôi đã gặp bao khó khăn để đối phó, vậy thì những người khác phải làm thế nào?
Tất nhiên, một vài người khiến nó có vẻ đơn giản. Hàng xóm của tôi là một luật sư. Khi tôi gặp cô ấy ở bên ngoài và hỏi cô ấy tình hình đối phó với việc dạy học tại nhà cho hai đứa nhỏ cùng với những hồ sơ vụ án đầy thử thách, thì cô ấy trông có vẻ sôi nổi khi mô tả một thử nghiệm khoa học mà cô và bọn trẻ đều đã thành công trong việc làm mưa bên trong lọ thủy tinh Mason.
Nhưng có vẻ trường hợp này là ngoại lệ. Cảm xúc bao trùm trong số những người bố mẹ may mắn giữ được công việc trong giai đoạn này có vẻ như là choáng ngợp vì kinh ngạc. Một bà mẹ người Israel, Shiri Kenigsberg Levi, đã làm một video nổi đình nổi đám trên mạng nói lên điều ai cũng cảm thấy: “Nếu Corona không giết chúng ta, học từ xa sẽ làm điều đó.” Shonda Rhimes đã sẵn sàng trả lương cho giáo viên lên 1 tỷ đô la mỗi năm sau khi dạy học cho những đứa con của mình chỉ trong 1h11 phút.
Nhưng xa hơn sự cảm kích đối với thầy cô giáo và nhiều người cũng như các hệ thống thường ngày vẫn giúp hoạt động của chúng ta vận hành bình thường, có lẽ có những bài học tích cực khác mà chúng ta có thể học được sau khi mọi thứ quay trở về bình thường. (Hoặc thậm chí ngay cả khi chúng ta bị mắc kẹt tại nhà mãi mãi?)
Video nổi tiếng năm 2017 mà trong đó những đứa trẻ của một vị khách mời trong chương trình BBC đã xông vào văn phòng tại nhà của anh ta ngay giữa bản tin trực tiếp đang lên sóng thật là tẻ nhạt nếu so sánh với tiểu chuẩn hiện nay. Thực tế làm việc phân tán ngày nay của nhân viên văn phòng phải trải qua đã bình thường hóa những nhược điểm này. Thiếu đi cái nền tảng trung lập được tiệt trùng của văn phòng để tương tác, chúng ta đã trở nên thân thuộc hơn với đồng nghiệp – với gia đình, quần áo ngủ, thú cưng và những đứa con của họ. Dù nền video ảo hay không ảo, chúng ta nhìn thấy nhau ít kiểu cách hơn và ít đề phòng hơn.
Có thể đây là một điều tốt. Có thể mất đi chiếc mặt nạ bất khả chiến bại mà nhiều người trong chúng ta đeo ở văn phòng sẽ giúp chúng ta chấp nhận bản thân và người khác như những con người. Có thể nó sẽ giúp chúng ta ít cạnh tranh và ít thiếu tự tin hơn, và bồi dưỡng sự cảm thông nhiều hơn trong văn hóa làm việc. Có thể nó thậm chí sẽ giúp chúng ta dành ít thời gian hơn vào việc lo lắng về ngoại hình mà tập trung nhiều hơn vào những ưu tiên có ý nghĩa.
Thật khó để hòa giải những nhận định tràn lan từ bố mẹ về việc gần như không thể làm được gì trong tình trạng COVID với cảm xúc cũng tràn làn không kém rằng làm việc từ xa là cách thức của tương lai. Đúng vậy, chúng ta đang sống trong một phiên bản cực đoan ngay bây giờ. Trong các tầm nhìn thịnh hành về tương lai làm việc phân tán, trẻ em của chúng ta không ở nhà đập phá đàn xylophone ở giữa các cuộc họp video của chúng ta. Nhưng thời điểm này đang nhấn mạnh cách chúng ta phụ thuộc vào ranh giới và không gian riêng biệt để làm việc và suy nghĩ, những thứ rất dễ bị chen ngang. Trong thực tế, những ranh giới đó đã bị tấn công trong những năm gần đây cả ở nhà và tại nơi làm việc khi số lượng phiền nhiễu tiềm ẩn từ các kế hoạch văn phòng mở và công nghệ mới chồng chất.
Một đặc điểm nổi bật của hiện tượng làm việc phân tán thời COVID-19 là cho dù bạn có phải là người hâm mộ làm việc từ xa hay không, chúng ta sẽ cùng nhau thực hiện điều này. Sự đoàn kết đó không có khả năng kéo dài. Dường như đã có sự đồng thuận ngày càng tăng rằng COVID sẽ thay đổi văn hóa làm việc một cách không thể tẩy xóa và làm việc từ xa một cách tùy chọn sẽ tiếp tục trong một thời gian dài sau khi an toàn quay trở lại văn phòng. Thật thú vị khi xem liệu sự thân mật lúc này vô tình mở ra tiếp tục cảm thấy như một sự thay đổi đáng hoan nghênh hay một sự phiền toái gây mất tập trung khi một số người trong chúng ta đang gọi điện từ phòng hội đồng và một số người thì mặc đồ ngủ với con mèo ngồi trên đầu. Dù cách nào, có lẽ đây chỉ là cú hích mà tất cả chúng ta cần để xem lại cách chúng ta đang làm việc, để tìm không gian suy nghĩ và thời gian im lặng.
CTV Book Hunter dịch
Nguồn: Dropbox
