Home Đọc DỊCH KHÁI NIỆM TIẾNG ANH SAO CHO ĐÚNG?

DỊCH KHÁI NIỆM TIẾNG ANH SAO CHO ĐÚNG?

Nếu bạn là một dịch giả, dù ở cấp độ non tay hay một tay dịch gạo cội, đều sẽ gặp phải những khái niệm

Book Hunter

13/09/2017

Nếu bạn là một dịch giả, dù ở cấp độ non tay hay một tay dịch gạo cội, đều sẽ gặp phải những khái niệm vô cùng phức tạp mà đôi khi chúng ta không biết dịch như thế nào. Chúng ta sẽ đổ tội tiếng Việt chăng? Đổ tội cho tiếng Việt thì oan cho tiếng Việt quá. Lỗi không ở tiếng Việt mà lỗi ở chính hệ thống dịch thuật nói riêng và học thuật nói chung ở nước ta.
Do các tác phẩm hàn lâm ít được dịch một cách có hệ thống, thế nên các khái niệm học thuật cũng như khái niệm thông thường được sử dụng một cách bừa bãi, thiếu quy chuẩn chung. Các dịch giả sẽ gặp khó khăn trong việc tra cứu các khái niệm chuyên ngành quan trọng. Những ngành nghiên cứu căn bản và có nền tảng lâu đời như Văn học, Lịch sử, Toán học, Vật Lý, Hóa Học thì người dịch có thể dễ dàng tra cứu; nhưng những chuyên ngành mới như Khoa học não bộ, Công nghệ thông tin…, hoặc những chuyên ngành chưa được đưa vào Việt Nam như Thần học,  hoặc đã đưa vào nhưng được đưa thiếu tính hệ thống như Triết học, Tâm lý học, Chính trị học, Kinh tế học… thì sẽ gặp không ít khó khăn trong việc tra cứu nghĩa của khái niệm cũng như tìm một khái niệm tương đương. Và đương nhiên, người dịch sẽ phải tùy cơ ứng biến, tự dịch theo cách của mình, theo những gợi ý khác nhau từ những người dịch trước, đôi khi sẽ dịch sai mà không biết. Vậy thì chúng ta phải làm như thế nào để dịch đúng.
Dưới đây là các bước để bạn có thể dịch một khái niệm sao cho đúng:
Bước 1: Hiểu nghĩa của khái niệm
Khi gặp một khái niệm, bạn hãy tra cứu nghĩa của khái niệm ấy bằng các từ điển Anh – Anh có uy tín như Oxford hay Cambridge. Nếu khái niệm là một tổ hợp những vấn đề quá trừu tượng và nhiều mô tả mà bạn không thể hiểu bằng từ điển Anh – Anh, bạn có thể search khái niệm ấy trên Youtube. Trên Youtube có nhiều kênh có thể hỗ trợ bạn hiểu khái niệm một cách sơ lược bằng infographic. Nếu muốn tìm hiểu kỹ hơn về khái niệm ấy, bạn có thể tận dụng Wikipedia. Đương nhiên, việc hiểu khái niệm sẽ đơn giản hơn nếu bạn dịch đúng chuyên ngành mà bạn đang học chứ không phải dịch trái ngành.
Bước 2: Tìm thử dịch nghĩa tiếng Việt
Nếu may mắn bạn sẽ tìm được phần dịch của những người đi trước bạn. Tuy nhiên, bạn phải kiểm tra lại cách họ dịch có đúng hay không. Để kiểm tra lại phần dịch của họ, bạn có thể xem bước thứ 3. Đây cũng là bước cần thực hiện khi bạn không tìm thấy phần dịch tiếng Việt.
Bước 3: Chiết tự các khái niệm
Có một rắc rối lớn cho những người dịch khi dịch các khái niệm đó là phải sử dụng các từ Hán Việt để diễn tả bởi từ Hán Việt hàm chứa nhiều ý nghĩa hơn so với từ thuần Việt. Thế nhưng, với chất lượng dạy và học văn trong nhà trường hiện nay, những dịch giả trẻ sẽ đối mặt với tình trạng có vốn từ Hán Việt hạn chế.  Thế nên, một cuốn từ điển Hán Việt sẽ cần thiết cho người dịch trong trường hợp này.
Bạn có thể dùng từ điển tra cứu từ nguyên bằng tiếng Anh để phân tích các tiền tố, hậu tố, từ gốc của khái niệm. Bạn có thể nhìn thấy phàn từ nguyên này ngay trên Wikipedia hoặc các trang tra cứu Etymology (từ nguyên) trên mạng. Sau khi hiểu chiết tự tiếng Anh của khái niệm, bạn có thể tìm các từ đơn trong tiếng Hán Việt có liên quan. Rồi sau đó, ta có thể ghép các từ ấy lại thành một từ có nghĩa.  Bằng cách tra cứu này, bạn có thể tìm hiểu xem một khái niệm có được một dịch giả nào đó dịch đúng hay không.
Tuy nhiên, bạn nên lưu ý một điều rằng, một khái niệm được dịch ra từ Hán Việt có thể rất tối nghĩa và có thể khiến người khác khó hiểu hơn. Vậy thì, với một khái niệm quá phức tạp bạn hoàn toàn có thể dịch theo nghĩa thuần Việt dù diễn đạt có thể sẽ loằng ngoằng. Và bạn nhớ nên chú thích khái niệm gốc bằng tiếng Anh ngay cạnh phần dịch thuần Việt này. Nếu bằng một cụm từ không quá dài thuần Việt (từ 3 đến 7 từ ghép lại) mà có thể diễn đạt được khái niệm tiếng Anh thì bạn cũng không cần tìm kiếm một từ Hán Việt tối nghĩa.
*Tóm lại, khi bạn dịch một khái niệm, điểm mấu chốt mà bạn phải nắm đó là: bản thân phải hiểu khái niệm thật rõ ràng bởi vì chỉ khi hiểu khái niệm ấy rất rõ ràng bạn mới có thể tìm được phương thức diễn đạt hợp lý để giải thích cho người đọc.
Tiếng Anh học thuật

Tham khảo Online Workshop Coaching dịch thuật Anh – Việt:
https://thebookhunter.org/event/coaching-dich-thuat-anh-viet/

Sách hay trong nước cung cấp kiến thức về tình hình chính trị thế giới và xu hướng của các cường quốc & các khu vực

Những biến động thế giới do dịch bệnh COVID-19, chiến tranh thương mại Mỹ Trung, cuộc chiến Ukraine vs Nga trong giai đoạn 2020 - 2022 đã liên tục đặt cho chúng ta những câu hỏi lớn về biến động trên thế giới: Thế giới dường như không còn đơn cực nữa, một thế giới đa cực nhiều cơ hội và cũng nhiều xung đột đang mở ra. Liệu thế giới đa cực ấy có dẫn tới chiến tranh thế giới thứ III, và nguy

Book Hunter

28/12/2022

Lịch sử hình thành và phát triển của truyện tranh Nhật Bản (manga)

Truyện tranh đã rất quen thuộc trong đời sống hàng ngày của các bạn 8x, 9x, thậm chí là cả các bạn... 10x. Nhắc đến truyện tranh, người đọc sẽ nghĩ đến những Thủy thủ mặt trăng, One Piece, 7 viên ngọc rồng, Dấu ấn rồng thiêng, Conan, Nhóc Maruko, Shin cậu bé bút chì... Gần đây hơn, khi các phim bom tấn siêu anh hùng phủ sóng trên màn ảnh, thì truyện tranh phương Tây cũng gần gũi hơn với các bạn độc giả

Thư Sinh

25/03/2019

KHÁI NIỆM VỀ THƠ SIÊU HÌNH (METAPHYSICAL POET)

Thơ siêu hình là một trong các loại hình thơ phát triển vào thế kỷ 17 tại Anh Quốc . Những nhà thơ sáng tác siêu hình thường đi sâu vào sự phức tạp của tính cá nhân và lý trí. Mở đầu cho thơ siêu hình là John Donne. Sau đó là đến Henry Vaughan, Andrew Marvell, John Cleveland và Abraham Cowleys. Ở mức độ thấp hơn có thể kể đến George Herbert và Richard Crashaw. Tác phẩm của họ là sự kết hợp

Minh Phi

10/11/2019

Giải mã “Chùa Đàn” của Nguyễn Tuân: Nghi lễ hiến thân cho nghệ thuật

“Chùa Đàn” có thể nói là tập tiểu thuyết ngắn đỉnh cao của Nguyễn Tuân (nếu bỏ đi phần cuối truyện nhà văn viết những câu cưỡng ép để phù hợp với thời thế). “Chùa Đàn” là kết tinh của những truyện ngắn trong “Vang bóng một thời”, từ cái chí khí của ông Huấn Cao ở “Chữ người tử tù”, cái mê đắm ở “Thả thơ” hay “Đánh thơ”, cái rùng rợn ở “Bữa tiệc máu”, cái tiếc nuối ở “Chén trà trong sương

Những cuốn sách giúp bạn hiểu hơn về Homeschooling

  Homeschooling hay còn được dịch sang tiếng việt là " giáo dục tại gia " không phải khái niệm xa lạ đối với các bậc phụ huynh hiên nay. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều phụ huynh ngần ngại với hình thức giáo dục này. để giúp các bạn hiểu rõ hơn về homeschooling, book hunter xin được giới thiệu những cuấn sách phát biểu quan điểm, hướng dẫn phương pháp nghiên cứu về homeschooling. Những cuốn sách này hiện chưa được dịch sang tiếng

Tô Lông

06/07/2021