Home Đọc CHỦ NGHĨA LÃNG MẠN (ROMANTICISM) TRONG VĂN CHƯƠNG

CHỦ NGHĨA LÃNG MẠN (ROMANTICISM) TRONG VĂN CHƯƠNG

Chủ nghĩa lãng mạn là một trường phái, hay nói cụ thể hơn là thái độ và thiên hướng sáng tác đặc trưng của nhiều

Minh Phi

08/10/2019

Chủ nghĩa lãng mạn là một trường phái, hay nói cụ thể hơn là thái độ và thiên hướng sáng tác đặc trưng của nhiều tác phẩm nghệ thuật như văn học, hội họa, âm nhạc, kiến trúc, phê bình, nghiên cứu lịch sử ở phương Tây trong khoảng thời gian từ thế kỷ 18 đến giữa thế kỷ 19. Chủ nghĩa lãng mạn có thể được coi là sự chối bỏ các giới luật, sự hài hòa, tiết chế, lý tưởng hóa và tính hợp lý mà chủ nghĩa cổ điển đặt ra. Ngoài ra, chủ nghĩa lãng mạn có thể được coi như một cách phản ứng chống lại phong trào Khai Sáng và chủ nghĩa duy lý, chủ nghĩa duy vật diễn ra trong thế kỷ 18. Các tác phẩm lãng mạn thường phản ánh mạnh mẽ đặc tính cá nhân, trí tưởng tượng, cảm hứng, sự siêu việt, sự phiêu lưu thậm chí vượt ra khỏi tính hợp lý.

Thái độ đặc thù của chủ nghĩa Lãng mạn bao gồm: đi sâu vào vẻ đẹp thiên nhiên, đánh giá cao cảm xúc và cảm giác hơn lý trí, những biến đổi tâm lý và sự khám phá nhân cách con người, những đam mê của thiên tài và anh hùng, những đấu tranh nội tâm. Chủ nghĩa lãng mạn đề cao sự sáng tạo của nghệ sĩ và khuyến khích việc bất tuân các quy tắc, vươn tới con người cao cả hơn về mặt tinh thần. Các tác phẩm lãng mạn cho phép sự xuất hiện của các ám ảnh thuộc văn hóa dân gia, sự đa dạng của các văn hóa ở các chủng tộc khác biệt, những hình mẫu người kỳ lạ, những điều huyền bí, kỳ dị, quái dị. Bởi thế, Chủ nghĩa Lãng mạn hay bị quy là mang tính Satanic.

Trong văn chương, các yếu tố lãng mạn đã có từ thế kỷ 18, mà chúng ta được biết với thuật ngữ “Tiền lãng mạn” (Pre-Romanticism). Tương tự như vậy, một phong trào có tên là Phong trào Lãng mạn đã xuất hiện từ thời Trung cổ. Các tác phẩm Tiền Lãng mạn thường có xu hướng kể một câu chuyện tình hoặc một bản ballad về một cuộc phiêu lưu nhấn mạnh vào chủ nghĩa anh hùng cá nhân. Những yếu tố này có thể tìm thấy trong các tác phẩm thuộc thời kỳ Tân Cổ điển tại Pháp.

Chủ nghĩa lãng mạn trong văn chương chỉ thực sự bắt đầu tại Anh vào những năm 1790s với Những bản Ballad trữ tình của William Wordsworth và Samuel Taylo Coleridge. Trong “Lời tựa” của tập “Bllad Lyrical” xuất bản lần thứ hai (1800), Wordsworth đã mô tả thơ như là “sự tràn lan tự phát của cảm xúc mạnh mẽ.” Điều này đã trở thành tuyên ngôn của phong trào lãng mạn tiếng Anh trong thơ. Tiếp sau đó là William Blake với những tác phẩm thơ nhuốm màu sắc siêu nhiên, huyền bí. Tương tự như ở Anh với trường hợp William Blake, phong trào lãng mạn Đức đi vào vấn đề siêu nhiên, huyền bí, tiềm thức với rất nhiều các tài năng như Friedrich Hölderlin, thời kỳ đầu của Johann Wolfgang von Goethe, và Friedrich Schelling… Các tác giả lãng mạn Pháp nhuốm màu lý tưởng hóa dựa trên các tác phẩm mang tính lịch sử với các triết lý mà họ chịu ảnh hưởng, như Vicomte de Chateaubriand và Mé de Staël. Đây chính là giai đoạn đầu tiên của Chủ nghĩa lãng mạn.

Giai đoạn thứ hai của Chủ nghĩa lãng mạn kéo dài từ 1805 đến 1830 với sự lên ngôi của chủ nghĩa dân tộc và nguồn gốc quốc gia. Lúc này, các tác giả bắt đầu thu thập và bắt chước văn hóa dân gian, các bản ballad, thơ ca, âm nhạc dân gian đã bị bỏ qua trong thời Trung Cổ và Phục Hưng. Thậm chí, việc tái hiện lịch sử không quan trọng bằng việc tạo ra các hư cấu lịch sử. Tác giả Anh điển hình cho xu hướng này là Sir Walter Scott mà nổi tiếng nhất là tác phẩm “Ivanhoe”. Sir Walter Scott thường được coi là người đã phát minh ra tiểu thuyết dã sử. Cũng trong khoảng thời gian này, các nhà thơ Anh lãng mạn cũng đạt đến đỉnh cao với John Keats, Lord Byron và Percy Bysshe Shelley. Trong giai đoạn này, xu hướng đối phó với sự siêu nhiên, những thứ khủng khiếp và rùng rợn cũng lên ngôi mà nổi bật là “Frankenstein” của Mary Shelley và tác phẩm “Marquis de Sade” của C.R Maturin. Trong khoảng thời gian này, ở Mỹ xuất hiện cây bút Edgar Allan Poe, nhà thơ và nhà văn Mỹ, chuyên viết các truyện ngắn kinh dị và các bài thơ nhuốm màu kỳ ảo.

Đến những năm 1820s, Chủ nghĩa lãng mạn đã mở rộng và ảnh hưởng đến phong cách văn chương của hầu hết Châu Âu. Càng về sau, phong trào càng ít sự đa dạng trong hình thức thể hiện mà đi sâu hơn vào việc khám phá các di sản văn hóa và lịch sử các quốc gia, sự đam mê, sự đấu tranh với các cây bút như Thomas De Quincey, William Hazlitt, và các chị em Brontë ở Anh; Victor Hugo, Alfred de Vigny, Alphonse de Lamartine, Alfred de Musset, Stendhal, Prosper Mérimée, Alexandre Dumas (Dumas Père) và Théophile Gautier ở Pháp; Alessandro Manzoni và Giacomo Leopardi ở Ý; Aleksandr Pushkin và Mikhail Lermontov ở Nga; José de Espronceda và Ángel de Saavedra ở Tây Ban Nha; Adam Mickiewicz ở Ba Lan; và gần như tất cả các nhà văn quan trọng trong Chiến tranh Nội chiến Hoa Kỳ.

Khái niệm “Romanticism” có gốc từ khái niệm “Romance”. Vào thế kỷ 13, “Romance” có nghĩa là “Một câu chuyện được viết hoặc đọc về những cuộc phiêu lưu của một hiệp sĩ, anh hùng”. Chỉ đến năm 1660, khái niệm này mới bị chuyển thành “một câu chuyện tình yêu”, nhưng đến năm 1801 thì tính chất mạo hiểm lại quay trở lại, rồi sau đó lại biến nghĩa thành “tình yêu” vào năm 1916. Như vậy, nếu chúng ta hiểu “Romance” chỉ gắn liền với câu chuyện tình yêu như cách hiểu thông dụng hiện nay, ta sẽ hiểu sai về Romanticism (Chủ nghĩa lãng mạn).

Minh Phi chuyển dịch (đã diễn đạt lại để phù hợp hơn với văn phong Việt)

Nguồn: Britannica và Etymonline

Học viên lớp Tự học tiếng Anh nghiêm túc

Đọc “Bức tranh kinh tế Việt Nam thế kỷ 17, 18” để thấy nền kinh tế chuyển mình trong hỗn loạn

Thi thoảng lại có một vài nhân vật ưu tú chuyên “đọc sách tinh hoa” than thở với tôi rằng, nếu từ thế kỷ XVIII, Việt Nam cũng làm cải cách như Nhật Bản thì có lẽ bây giờ chúng ta đã ở vị trí cường quốc, hoặc chí ít cũng không thể kém Nhật Bản, Israel. Tôi chỉ muốn nói với họ hãy bỏ ngay mấy quyển sách dạy làm giàu kiểu Nhật, kiểu Do Thái xuống để đọc “Bức tranh kinh tế Việt

Minh Hùng

11/02/2018

THẦN THOẠI HY LẠP – NHỮNG CUỐN SÁCH NỀN TẢNG

Thần thoại Hy Lạp rất quen thuộc không chỉ với độc giả Việt Nam, mà còn phổ biến trên toàn thế giới. Những câu chuyện xoay quanh sự hình thành thế giới, nguồn gốc các vị thần và thời đại các anh hùng trong thần thoại Hy Lạp đã đi sâu vào văn hóa đại chúng thông qua những bộ phim, những nhãn hiệu thời trang, và cả trong từng cuộc trò chuyện bình thường diễn ra hàng ngày. Tuy nhiên, chúng ta không nên

Thư Sinh

09/07/2019

Những gì Francis Fukuyama đã sai về chủ nghĩa tân tự do

Francis Fukuyama là một nhà khoa học chính trị được kính trọng, nhưng cuốn sách mới đầy tham vọng của ông "Liberalism and its Discontents (tạm dịch: Chủ nghĩa tự do và những bất bình về nó)" đã mắc phải một số sai sót đáng chú ý. Chương đầu tiên trong Liberalism and its Discontents, cuốn sách mới của Francis Fukuyama, có tiêu đề "Chủ nghĩa tự do cổ điển là gì?" Mặc dù không hề trả lời câu hỏi một cách rõ ràng, nhưng

Cụt Đuôi

23/02/2023

Luận giải Đạo Đức Kinh (1): Vô trọng biết sâu, Hữu trọng biết rộng

Tôi đã từng đọc nhiều bản dịch và luận giải Đạo Đức Kinh, và tôi thấy thương thay cho Lão Tử. Lão Tử đưa ra một luận thuyết ngắn gọn chưa từng có trong lịch sử triết học của nhân loại bởi ông tự thấy càng nói càng sai, ấy thế mà những người dịch Đạo Đức Kinh sang tiếng Việt và cố gắng luận giải ông lại dùng nhiều lời đến vậy để đưa luận thuyết của ông vào lối lập luận vòng quanh

Tri thức là vũ khí chống lại sự độc ác – Oliver Stone và Peter Kuznick trả lời phỏng vấn Tuần báo Shukan Kinyobi, Nhật Bản

Phỏng vấn Oliver Stone và Peter Kuznick (ảnh chỉ mang tính minh họa)bởi SATOKO OKA NORIMATSU và NARUSAWA MUNEO Tuần báo Shukan Kinyobi, Nhật Bản và tạp chí châu Á – Thái Bình Dương: Japan Focus cùng phỏng vấn Oliver Stone và Peter Kuznick, đồng tác giả của loạt phim tài liệu 10 tập The Untold History of the United States (Nước Mỹ chuyện chưa kể) (phát sóng trên Showtime Network, năm 2012 – 13) và cuốn sách cùng tên vào ngày 11 tháng 8

Chu Huyền

21/12/2020