Để đọc toàn bộ chùm bài, vui lòng click vào: Ý nghĩa tâm linh của Những vệ thần của tuổi thơ Archives – Book Hunter
Ngay khi bộ phim “Sự trỗi dậy của các vệ thần” được công chiếu, Jack Frost đã ngay lập tức chinh phục các khán giả trẻ khắp năm châu, bất kể doanh thu của bộ phim không cứu vãn được chi phí khổng lồ đã được William Joyce và hãng phim Dreamworks đầu tư để có một tác phẩm hoạt hình hoàn mỹ. Thật khó lý giải sự yêu thích của khán giả với Jack Frost, nhưng tôi có thể lý giải được lý do tại sao mình thích Jack Frost. Không giống như ánh trăng huyền ảo luôn được ngưỡng vọng, không giống những vệ thần khác được tưởng nhớ và mong chờ, Jack Frost như thể vô hình không xác định lang thang không nơi chốn khắp Trái Đất. Jack Frost thoắt ẩn thoắt hiện, chợt đến chợt đi, không ràng buộc, hoàn toàn tự do, không bị trói buộc bởi những thước đo phẩm hạnh của các vệ thần. Cậu không nghiêng về cái xấu, nhưng không lề luật, nghịch ngợm và đưa lũ trẻ vượt ra khỏi vòng an toàn trong một giới hạn mà cậu có thể bảo vệ được. Tôi yêu thích tinh thần ấy ở Jack Frost, tự do và thoát khỏi mọi vòng kiểm tỏa, để phiêu du theo ngọn gió mùa đông – một trạng thái mà tôi chưa thể đạt tới được.
Nhưng Jack Frost luôn lãng quên, không có ký ức. Dù cậu tự do đến đâu, sự trống trải trong tâm trí vẫn nhen lên trong cậu những nỗi buồn vô định, không nguyên cớ. Đằng sau mỗi nụ cười nghịch ngợm là chút buồn len lén, chút buồn được Huy Cận gợi lên trong câu thơ:
“Một chiếc linh hồn nhỏ
Mang mang thiên cổ sầu”
Mọi bức tranh William Joyce vẽ Jack Frost, dù trong bộ phim Sự Trỗi Dậy của các Vệ thần hay Những Vệ Thần của Tuổi Thơ, đều man mác một nỗi buồn đìu hiu. Jack Frost là nhân vật trọng tâm trong toàn bộ sử thi trẻ thơ “Những vệ thần của tuổi thơ”, cậu vốn là người bạn – vệ sĩ trung thành của Người Cung Trăng từ Kỷ Nguyên Vàng – Ánh Đêm. Ánh Đêm đã luôn ở bên Người Cung Trăng khi còn bé, bảo vệ Bé Trăng bằng Bụi Mơ và ru bé bằng bài hát ru thần diệu, mãi ghi dấu trong ký ức của Người Cung Trăng khi đã trưởng thành:
“À ơi ánh đêm hãy rạng ngời
Ban giấc mơ đẹp tới muôn nơi
Ngủ nhé say sưa đêm huyền bí
Ta tỏa ánh đêm mãi muôn đời”
Ánh Đêm đại diện cho mọi phẩm hạnh tốt đẹp nhất của một vệ thần cần có và là niềm cảm hứng Người Cung Trăng khi tạo nên biệt đội các Vệ thần của Trẻ Thơ. Mỗi Vệ thần đều có năng lực và các phẩm tính khác nhau, nhưng đều chung một điểm đó là Tin Tưởng vào những điều tốt đẹp và sẵn sàng đương đầu với bóng tối để bảo vệ điều tốt đẹp trong tâm trí của những đứa trẻ nói riêng và muôn loài nói chung.
Nguyên mẫu Jack Frost trong thần thoại
Xuất phát từ nguyên mẫu Jack Frost cổ xưa, hiện thân của sương gió băng tuyết của mùa đông, Jack Frost – viết tắt của danh xưng Jackson Phủ Băng Mọi Nẻo (theo William Joyce) – vẫn giữ dáng vẻ lạnh lùng xuyên qua dòng lịch sử. Người Châu Âu xa xưa tin rằng Jack Frost xuất hiện khi những vết băng bám trên cửa sổ tạo thành hình dương xỉ một cách hoàn hảo. Chi tiết này cũng được nhắc đến trong bộ phim “Sự trỗi dậy của các vệ thần”, khi Jack Frost hoàn toàn vô hình trước loài người bởi không có ai nhớ đến cậu ta (ngay cả chính cậu ta) và chỉ có một đứa bé biết rằng khi những vệt băng vẽ thành hình dương xỉ nơi khung cửa kính mỏng manh lúc đông về, đó là lúc Jack Frost hiện diện.
Rất khó để xác định được nguồn gốc của Jack Frost. Danh xưng Frost gắn liền với Ded Moroz hay còn gọi là Grandfather Frost – vị thần quyền uy và hùng mạnh của mùa đông, thường được đồng nhất với Santa Claus hay Nicholas St.North. Có thể khẳng định rằng, xét về thân phận, giữa Jack Frost và Grandfather Frost không có sự tương đồng. Cái tên Jack cũng gây tranh cãi và có nhiều giả thiết: Hoặc đồng nhất Jack Frost với Jack O’lantern (đèn lồng bí ngô đỏ) của lễ hội Halloween, hoặc “Jack” có nghĩa là “gã”, hoặc cho rằng đó là tên phiên âm tiếng Anh của khổng lồ băng trong thần thoại Bắc Âu là Jockul Frosti.
> Tìm hiểu toàn tập NHỮNG VỆ THẦN CỦA TUỔI THƠ của William Joyce:
3 cuốn sách tranh: Những vệ thần của tuổi thơ – combo 3 cuốn – Book Hunter Lyceum
5 cuốn tiểu thuyết: Bộ Tiểu Thuyết – Những Vệ Thần Của Tuổi Thơ – Book Hunter Lyceum
Dù nguồn gốc dân gian là gì, tôi cho rằng có ba cơ sở khiến William Joyce sáng tạo nên Jack Frost:
Một là cậu con trai tên Jack của chính ông. William Joyce có hai người con, con trai là Jack và con gái là Katherine. Với những ai đã từng đọc bộ tiểu thuyết « Sự trỗi dậy các các vệ thần », hẳn sẽ nhớ tên của đôi bạn nhỏ trọng tâm của bộ sách : Katherine và Ánh Đêm (tiền thân của Jack Frost). Katherine với sứ mệnh là người kể lại các câu chuyện – người lưu giữ ký ức của các Vệ thần trên Trái Đất (giống như Người Cung Trăng lưu giữ ký ức về Kỷ Nguyên Vàng), còn Jack Frost là người bảo vệ, người luôn muốn quên lãng những đau khổ để giữ mãi vẻ tinh khiết lạnh lùng của giá băng, để được phiêu du tự do như gió không gì níu bám. Có lẽ, chỉ cần gợn lên chút ký ức, Jack Frost sẽ không còn tự do nữa. Nếu Katherine có cuộc đời hữu hạn, giống như số phận ngắn ngủi của con gái Joyce, thì Jack Frost bất tử và luôn giữ mãi tinh thần và dáng dấp của một cậu bé, như thể cậu đóng băng thời gian và mọi biến chuyển nơi cậu trở nên bất động. Không phải ngẫu nhiên mà William Joyce ví Jack Frost như Dorian Gray, thậm chí, bằng một giọng kể chuyện bí hiểm, ông đã khẳng định rằng Jack Frost chính là nguyên mẫu để Oscar Wilde tạo nên nhân vật Dorian Gray – người lãng quên mọi tổn thương để giữ vẻ ngoài hoàn hảo của mình.
Hai là hình ảnh Jack Frost trong Nội chiến Mỹ. Lúc ấy giờ, khí hậu nóng nực khiến các binh sĩ và người dân phải đối phó với dịch bệnh, vì thế Jack Frost – linh hồn của mùa đông, với những vệt băng hình dương xỉ trên cửa kính, trở thành «cứu tinh » cho binh sĩ, bởi các cơ quan y tế tin rằng mùa đông có thể đầy lùi những căn bệnh chết người đang càn quét. Vì thế, đối với những binh sĩ bắc Mỹ khi tham chiến chống lại phe phía nam, những cơn gió mùa đông là điềm lành, hoàn toàn khác với bầu không khí « Winter is coming » đáng sợ của « Game of Thrones ». Có thể chính từ ý tưởng này, William Joyce đã để cho Jack Frost chứ không phải Thần Mộng Mơ đương đầu và chiến thắng Pitch, bởi không phải ánh sáng chiến thắng bóng tối mà là cơn gió tự do đã chiến thắng sự nô dịch tinh thần.
Ba là nguyên mẫu Jack Frost từ truyện ngắn “The Runaway Shadows, or A Trick of Jack Frost” của Frank L. Baum tác giả của Phù thủy xứ Oz. Trong truyện ngắn này, Jack Frost là một kẻ nghịch ngợm, đóng băng bóng của trẻ em, sau đó cho phù phép cho bóng chạy đi. Nguyên mẫu này ảnh hưởng đến cách xây dựng tính cách Jack Frost của William Joyce.
Tiền thân của Jack Frost là Nightlight – ánh đèn mờ mờ trong đêm tối, một dạng đèn ngủ. Có lẽ William Joyce tạo nên hình ảnh Nightlight từ chính ánh đèn ngủ mờ trong phòng của những đứa nhỏ – ánh sáng tuy le lói nhưng đủ để giữ vững niềm tin ở trẻ. Luôn le lói với đức tin của mình, Jack Frost hay Nightlight, dù quên hay nhớ, vẫn luôn hiện diện đúng với tự tính của một vệ thần, vừa không thể trói buộc vừa luôn khắc ghi trọng trách bảo vệ thế gian, và bởi thế, dù không thể định danh phẩm hạnh của Jack Frost như những vệ thần khác, nhưng ở Jack Frost đã tồn tại mọi phẩm hạnh mà mọi vệ thần cần có.
Hà Thủy Nguyên
(Còn tiếp)
