Bob Dylan không xứng đáng nhận giải Nobel Văn chương.
Ông hoàn toàn xứng đáng nhận các giải Grammy mà ông được trao, bao gồm cả giải thành tựu trọn đời vào năm 1991. Và nghiễm nhiên ông thuộc về Đại sảnh Danh vọng của dòng nhạc Rock & Roll, bên các tên tuổi như The Beatles và Beach Boys. Ông là một nhạc sỹ phi thường, một người viết nhạc đẳng cấp thế giới, và là một gương mặt ảnh hưởng to lớn trong nền văn hóa Mỹ.
Nhưng khi trao giải Nobel Văn chương cho ông, ủy ban Nobel đã quyết định không trao giải cho một nhà văn, và đó là một lựa chọn đáng thất vọng.
Đúng, Dylan viết những ca từ tuyệt hay. Đúng là ông đã viết sách thơ và tự truyện. Đúng là có thể nhận thấy ca từ của ông như những vần thơ. Nhưng những gì Dylan viết không thể tách rời khỏi âm nhạc của ông. Ông vĩ đại là bởi ông là một nhạc sĩ vĩ đại, và khi ủy ban Nobel trao giải Văn chương cho một nhạc sĩ, họ đã bỏ lỡ cơ hội vinh danh một nhà văn.
Và khi mà văn hóa đọc xuống cấp trên toàn thế giới, thì các giải thưởng văn chương lại càng quan trọng hơn bao giờ hết. Một giải thưởng lớn cũng chính là cú huých thúc đẩy bán sách và khuyến khích việc đọc, thậm chí ngay cả với các nhà văn tên tuổi. Nhưng hơn tất thảy, việc trao giải Nobel cho một tiểu thuyết gia, hay một nhà thơ, chính là cách xác quyết rằng tiểu thuyết hay thơ ca vẫn rất quan trọng, và rằng các thể loại này chính là những nỗ lực mang tính cốt yếu của nhân loại đáng được cả thế giới ghi nhận.
Nhạc pop cũng là một nỗ lực như vậy, nhưng phần lớn trong đó đã được ghi nhận xứng đáng. Ngoại trừ một số giải thưởng cho sách nói, không ai kỳ vọng rằng những giải thưởng lớn nhất trong lĩnh vực âm nhạc sẽ trao cho một nhà văn – chúng ta sẽ không chứng kiến cảnh Zadie Smith hay Mary Gaitskill xuất hiện trong Đại sảnh Danh vọng của dòng nhạc Rock & Roll.
Với lựa chọn này, ủy ban Nobel chắc hẳn không có ý coi nhẹ tiểu thuyết hay thơ ca. Bằng cách vinh danh một biểu tượng âm nhạc, các thành viên trong ủy ban có thể muốn mang lại một trào lưu văn hóa mới cho giải thưởng, và khiến nó có cảm giác gần gũi với thế hệ trẻ hơn.
Nhưng, có rất nhiều cách để thực hiện điều này trong khi vẫn vinh danh một nhà văn, nhà thơ. Họ có thể chọn một nhà văn mang lại rất nhiều cách tân về mặt hình thức, như Jennifer Egan, Teju Cole hay Anne Carson. Hoặc họ có thể chọn một nhà văn từ thế giới đang phát triển – nơi mà đáng tiếc là những người được trao giải Nobel vẫn chưa thể miêu tả một cách đúng mực. Họ cũng có thể chọn một nhà văn chủ yếu dành cho các độc giả trên mạng, như Waran Shire – người đầu tiên nhận giải Nhà thơ Trẻ của London năm 2014.
Thay vào đó, ủy ban Nobel lại trao giải cho một nghệ sĩ đã quá nổi tiếng trên quốc tế trong một lĩnh vực khác, với vô số giải thưởng trong lĩnh vực đó. Bob Dylan không cần một giải Nobel Văn chương, nhưng văn đàn cần một giải Nobel. Năm nay, họ đã không nhận được giải thưởng nào.
Bài đăng trên New York Times – Lê Thu chuyển ngữ.
Link gốc: https://www.nytimes.com/2016/10/13/opinion/why-bob-dylan-shouldnt-have-gotten-a-nobel.html?_r=0
