Khí hậu tháng 2
Tháng 2 ở miền Bắc Việt Nam thường đánh dấu sự chuyển mình từ mùa đông sang mùa xuân. Thời tiết lúc này có thể còn lạnh, nhất là vào đầu tháng, nhưng dần ấm lên về cuối tháng. Nhiệt độ trung bình dao động từ khoảng 15°C đến 20°C, tuy nhiên, có những ngày lạnh hơn, đặc biệt vào ban đêm và sáng sớm với nhiệt độ có thể xuống dưới 10°C. Sự tăng độ ẩm trong không khí, khiến thời tiết trở nên ẩm ướt, mờ ảo, và có thể hơi ngột ngạt. Trong thời gian này, không khí chứa nhiều hơi nước, dẫn đến tình trạng nồm gây ẩm mốc trong nhà cửa và ảnh hưởng đến đồ dùng cá nhân, thiết bị điện tử. Hiện tượng trời nồm thường đi kèm với sương mù dày đặc vào buổi sáng và buổi tối, giảm tầm nhìn và cần lưu ý khi tham gia giao thông, gây khó chịu do độ ẩm cao, nhất là đối với những người mắc các bệnh về đường hô hấp.
Tâm lý trong tháng 2
Bạn có thể trải qua những làn sóng cảm xúc cay đắng, cảm thấy tự chỉ trích bản thân hoặc cảm giác thất bại dai dẳng trong tháng 2. Khí huyết vẫn còn ứ đọng nên những cảm xúc này cũng có thể tạo ra cảm giác thất vọng. Về mặt y học, những triệu chứng cảm xúc này là dấu hiệu cho thấy cơ thể bạn đang chuẩn bị cho mùa xuân bằng cách giải phóng chất béo dự trữ trong mùa đông. Những chất béo được lưu trữ này làm tắc nghẽn gan, dẫn đến cảm xúc cay đắng và thất vọng.
Tháng 2 trong cơ thể
Ngay khi nhiệt độ chạm đáy và bắt đầu tăng vào gần giữa tháng 2, cơ thể bạn sẽ chuyển trạng thái từ dự trữ chất béo cách nhiệt sang giải phóng chúng. Cơ thể giải phóng chất béo vì lý do tương tự như lý do chó rụng lông mùa đông – để làm sạch và chuẩn bị cho thời tiết ấm hơn phía trước. Do đó, cuối mùa đông và đầu mùa xuân là mùa lý tưởng để bắt đầu một chế độ ăn kiêng mới và giảm cân.
Khi cơ thể bạn bắt đầu loại bỏ lớp mỡ mùa đông, bạn có thể thấy chán ăn trong một hoặc hai tuần, cùng với phân sẫm màu và đặc sệt trong giai đoạn này. Đây là dấu hiệu cơ thể bạn đang thanh lọc gan để bắt đầu quá trình giảm cân một cách tự nhiên. Nếu dosha Kapha trầm trọng hơn, bạn có thể gặp các triệu chứng giống như cúm và mệt mỏi. Cơ thể của bạn đã bắt đầu chu kỳ làm sạch của riêng mình để sẵn sàng cho mùa hè.
Người tạng Kapha
Cuối mùa đông và đầu mùa xuân là mùa Kapha nhiều nước với nhiệt độ ấm lên kéo dài từ tháng 2 đến giữa tháng 5. Khi nhiệt độ trở nên ấm hơn một chút, nhựa cây bắt đầu chảy trong mạch của cây cối. Cảnh quan bên trong của cơ thể chúng ta phản ánh cảnh quan của Mẹ Thiên nhiên. Mùa xuân cũng là thời điểm cơ thể bạn bắt đầu nóng lên. Với sức nóng này, chất béo cùng với chất độc tan ra khỏi các mô và đi vào máu, làm cho máu ngọt, giàu chất béo và xuất hiện tình trạng sung huyết. Sự tắc nghẽn này cản trở sự di chuyển của “nhựa cây” của cơ thể, gây ra sự đình trệ bạch huyết. Sự phong phú của máu gây ra nhiều chất nhầy hơn trong suốt mùa xuân và đặc biệt là trong mùa dị ứng. Bản chất nặng và nhờn của Kapha phản ánh tính chất tan chảy của chất béo. Những người có tạng kapha sẽ tự nhiên cảm thấy nặng nề và uể oải hơn vào tháng 2. Một chế độ ăn kiêng Kapha với nhiều rau xanh và vị chua sẽ giúp người tạng Kapha cảm thấy nhẹ nhàng và sảng khoái.
Người tạng Pitta
Việc giải phóng chất béo trong mùa đông gây thêm căng thẳng cho gan – cơ quan chính chuyển hóa chất béo. Gan bị tắc nghẽn vào tháng 2 có thể khiến những người tạng Pitta cảm thấy đặc biệt khó chịu. Để giải tỏa sự bực bội này, các loại thảo dược có mùi thơm như bạc hà có thể làm giảm sự ứ đọng trong gan và sự căng thẳng khắp cơ thể. Ưu tiên thực phẩm có vị chua và đắng, sẽ làm thông thoáng gan và giúp giảm đau.
Người tạng Vata
Cuối mùa đông và đầu mùa xuân là một làn gió cho những người tạng Vata. Nhiệt độ ấm lên và độ ẩm tăng làm dịu xu hướng lạnh và khô của Vata. Do cơ thể khó tích mỡ, nên cơ thể người tạng Vata sẽ không còn nhiều chất béo để giải phóng vào máu sau màu đông. Điều chính mà người tạng Vata sẽ cần làm trong tháng 2 là giữ ấm – những ngày mùa xuân dễ chịu hạnh phúc đã gần đến rồi!
Lối sống Ayurveda cho tháng 2
Ánh sáng đang trở lại! Lưu ý rằng mặt trời mọc sớm hơn một chút và ngày sẽ dài hơn một chút. Những ngày dài hơn có thể khiến những người tạng Pitta và Vata cảm thấy thôi thúc phải di chuyển, xắn tay áo và lao vào các dự án mùa xuân. Đây là thời điểm tốt để chuẩn bị cho mùa xuân – lên kế hoạch cho khu vườn của bạn, bắt đầu gieo hạt giống, điều chỉnh xe đạp và dọn dẹp nhà cửa. Ngược lại, người tạng Kapha vẫn có thể cảm thấy buồn ngủ, nặng nề và trì trệ. Họ có thể bắt đầu mùa xuân với một số bài tập luyện nhẹ nhàng nhằm lưu thông khí huyết và kích thích tinh thần.
Vào những ngày khô và lạnh, hãy tiếp tục với abhyanga – massage dầu. Khi thời tiết ấm lên, người tạng Kapha nên massage day đẩy khô không dầu vì nó tiếp thêm sinh lực và di chuyển bạch huyết ứ đọng hiệu quả hơn. Tập thể dục là một cách tuyệt vời khác để luân chuyển bạch huyết ứ đọng. Đi bộ, đi xe đạp và tập luyện tại phòng tập thể dục đều là những cách tuyệt vời để làm thanh tỉnh và chuyển hóa lớp mỡ mùa đông đó. Nên tránh chợp mắt vào ban ngày và tiếp tục đi ngủ trước 10 giờ tối. Bạn sẽ nhận thấy mình cần ngủ ít hơn so với những tháng trước.
Chế độ ăn theo Ayurveda cho tháng 2
Tháng 2 là một bước ngoặt thực sự đối với chế độ ăn uống của bạn khi cơ thể bạn chuyển từ mùa đông sang mùa xuân, vì vậy thực phẩm cân bằng cả hai dosha này là cần thiết trong chế độ ăn uống của bạn. Mặc dù chế độ ăn đang trở nên nhẹ nhàng hơn và mùa thanh lọc cơ thể đang bắt đầu, nhưng những người tạng Vata vẫn sẽ cần những nguyên liệu thịnh soạn vào những ngày lạnh giá. Khoai tây, củ cải, xu hào và cà rốt vẫn có trong thực đơn bất cứ khi nào nhiệt độ giảm xuống. Hãy thêm các thực phẩm có vị chua và đắng để nhẹ nhàng làm sạch gan.
Tuy nhiên, bạn có thể có ác cảm với ngũ cốc, thịt và vị ngọt nói chung vì cơ thể bạn đang tìm cách giải phóng chất béo thay vì tạo ra chúng. Trên thực tế, thực phẩm dường như mất đi sức hấp dẫn hoàn toàn vào tháng 2. Hương vị cay nồng làm tăng lưu thông máu và hỗ trợ làm sạch. Vì vậy, hãy thêm gia vị – thêm nhiều hương vị vào bữa ăn của bạn. Đây là thời điểm lý tưởng trong năm để tăng nhiệt và thỏa mãn cơn thèm của bạn đối với các món ăn có nhiều vị cay nồng. Gia vị cay nồng cũng thúc đẩy quá trình trao đổi chất và loại bỏ tắc nghẽn. Củ nghệ cũng đứng đầu danh sách cho tủ gia vị tháng 2. Các đặc tính làm ấm và làm sạch của nó hoàn toàn phù hợp với nhu cầu của cơ thể bạn trong tháng 2. Nghệ giúp cải thiện lưu thông và làm loãng máu, làm sạch hệ thống bạch huyết cũng như tất cả các mạch và mô.
Trong khi hầu hết các vị đắng đều lạnh, thì cỏ cà ri lại là một vị đắng nóng khác thường. Bạn có thể chỉ cần thêm nó vào nấu ăn, trà hoặc vào công thức thảo dược của bạn. Gừng tươi là một chất giải độc và tiêu hóa nhẹ, chắc chắn sẽ phá vỡ chứng tắc nghẽn mùa đông của bạn và giữ cho máu của bạn lưu thông.
Bạn có thể thấy mình thèm ăn vào giữa tháng 2. Củ cải đường là thực phẩm lý tưởng để làm sạch tháng 2. Nhẹ nhàng nhưng thịnh soạn, củ cải đường là loại thuốc thông mật, có nghĩa là chúng làm sạch gan và túi mật. Nếu bạn đang tìm kiếm một công thức chế biến củ cải đường ngon, hãy thử Borscht hay súp củ cải đường với chanh và rau mùi tây.
Đậu xanh và đậu đen là những lựa chọn đặc biệt tốt cho tháng 2 vì hàm lượng giàu chất xơ của chúng khuyến khích đào thải lành mạnh. Những loại rau xanh như – cải xoăn, cải thìa, rau bina và củ cải đều là những loại có vị đắng nhẹ, đủ thịnh soạn cho mùa đông nhưng đủ thanh lọc cho đầu mùa xuân. Bông cải xanh cũng là một lựa chọn tốt.
Tỏi ngâm là một bổ sung tuyệt vời khác cho thực đơn của bạn và là một cách để có được cả vị chua và vị cay. Vị chua của giấm làm sạch gan trong khi tỏi thúc đẩy chảy máu ứ đọng. Chanh là một loại quả tuyệt vời khác cho tháng 2. Thêm chanh vào các món ăn của bạn để thúc đẩy quá trình giải độc mùa xuân.
Hãy giảm thiểu chất béo và đồ ngọt vào tháng 2. Thật không may, tết Nguyên Đán đến vào thời điểm tồi tệ nhất trong năm với những bữa ăn thịnh soạn, với những bánh kẹo đồ ngọt, ngay khi cơ thể bắt đầu thanh lọc. Do vậy, hãy lưu ý các kết hợp gia vị, thực phẩm kiểu Ayurveda để đảm bảo vẫn có bữa ăn thịnh soạn mà không cản trở quá trình thanh lọc tự nhiên của cơ thể.
Sophia Ngo.
Bài viết có tham khảo các kiến thức về dưỡng sinh trong cuốn sách: “Ayurveda – Nền tảng Dưỡng sinh Ấn Độ: các nguyên lý điều hoà thân tâm qua ẩm thực, yoga và thiền định”
