Home Xem INSIDE OUT – NIỀM VUI LÊN TIẾNG, NỖI BUỒN IM LẶNG?
Xem

INSIDE OUT – NIỀM VUI LÊN TIẾNG, NỖI BUỒN IM LẶNG?

Tôi xem lại Inside Out lần thứ ba vào một buổi sáng tháng hai. Cảm xúc không còn nguyên vẹn như lần đầu tiên nữa. Thế nhưng không thể phủ nhận được rằng Inside Out là một bộ phim có thể lôi cuốn tôi từ những phút đầu tiên cho đến những giây cuối cùng.

Inside Out tập trung vào câu chuyện về sự cố gắng trở về khu Trung tâm của Niềm Vui và Nỗi Buồn, 2/5 mảnh ghép cảm xúc cơ bản trong mỗi con người. Ba mảnh ghép còn lại là Tức Giận, Lo Lắng, Chảnh Chọe. Tôi thích cách đạo diễn phân loại cảm xúc và cấp cho chúng quyền được suy nghĩ, hành động như vậy. Tức là, những cảm xúc ấy cũng có lí trí của riêng chúng, một thứ lí trí mà phải nhìn thật sâu và nhìn thật kĩ vào bên trong, chúng ta mới có thể thấy được.


Chọn đối tượng thể hiện là những cảm xúc bên-trong mỗi người, tất yếu bối cảnh diễn ra sự kiện sẽ là bối cảnh bên-trong. Tuy nhiên, bối cảnh bên trong ấy lại chịu sự tác động của một bối/ hoàn cảnh lớn hơn ở bên ngoài, những sự kiện mà chủ thể của Niềm Vui, Nỗi Buồn, Lo Lắng, Tức Giận, Chảnh Chọe trực tiếp phải đối mặt. Làm phim về những vấn đề, sự kiện diễn ra trong cuộc sống, những sự kiện mà người ta có thể tiếp xúc được đã khó, đạo diễn lại còn chọn một công việc khó hơn: Làm phim về những rung động ở trong tận cùng sâu thẳm nơi bản thân mỗi người, phim mà đối tượng chính lại là Cảm Xúc. Trước đây, khán giả chỉ biết đến cảm xúc như một cách thức, phương tiện để bộc lộ tính cách mỗi người, thông qua cảm xúc mà hiểu được ai đó đang nghĩ gì và định nghĩ gì. Nhưng với Inside Out, khán giả được mãn nhãn với những mâu thuẫn của 5 loại cảm xúc diễn ra trong chính khu Trung tâm đầu não của một đứa trẻ.


Inside Out, sau tất cả, chính là câu chuyện trưởng thành của mỗi cá nhân được xử lí thông qua cuộc “phiêu lưu” cảm xúc của Riley trong những ngày cô bé cùng gia đình phải chuyển từ Minesota đến một nơi khác. Việc chuyển nhà đã đẩy Riley vào một tình thế mới, cô bé bắt buộc phải thích nghi với một môi trường khác với môi trường trước đây, cố hòa nhập với những người bạn khác với người bạn trước đây. Và giống như bất cứ ai phải đối mặt với vấn đề nào đó mà không được thể hiện những cảm xúc có phần tiêu cực, từ sâu trong họ sẽ bị áp chế bới/ bằng một áp lực vô hình; rồi mọi thứ sẽ trở nên trầm trọng hơn thực tế rất nhiều. Trong quá trình lớn lên của Riley được diễn tả thông qua những cảm xúc bên trong, những quả cầu kí ức và những hòn đảo như Đảo Gia Đình, Đảo Tình Bạn, Đảo Khúc Côn Cầu,… những mối quan hệ của cô bé với thế giới bên ngoài được thể hiện rõ ràng và tinh tế hơn bao giờ hết. Một hòn đảo sụp đổ và mất đi tương ứng với một mối quan hệ bị rạn nứt và tan vỡ. Một quả cầu bị nhuốm xanh tương ứng với một kí ức vui chuyển sang buồn. Sự lấn át đến vô lí của Niềm Vui lại tượng trưng cho một thái độ cực đoan cố gắng cấm đoán nỗi buồn trong bất kì hoàn cảnh nào. 


Tôi đã bị gây ấn tượng mạnh khi xem bộ phim vào lần đầu tiên. Lần thứ hai, với tất cả niềm hứng thú và ấn tượng ban đầu, tôi hân hoan giới thiệu bộ phim ấy cho em trai của mình, một cậu bé đang học lớp 6, xấp xỉ tuổi với cô bé nhân vật chính trong phim. Tôi đã hi vọng rằng khi em tôi xem phim xong, nó có thể hiểu được phần nào những gì nó đang/ sẽ phải trải qua. Nhưng không. Xem đến 1/3 thời lượng phim, nó bắt đầu ngáp ngủ và tua trước một vài phút. Tôi bất bình với hành động ấy, còn nó thì đang cảm thấy chán nản với những gì diễn ra trong phim. Tua đến nửa, nó tắt máy và kết luận: Phim quá chán. Em xem chỉ thấy buồn ngủ. Tôi đã shock vì câu nói ấy của nó. Thế rồi tôi nhận ra, Inside Out chỉ hay khi khán giả là người lớn, những người đã trải qua đầy đủ các thời kì cảm xúc được kể đến trong đó, từ những ngày thơ ấu với niềm vui trọn vẹn cùng gia đình, cho đến lúc lớn hơn một chút và tức giận vì không ai có thể/ chịu hiểu mình, rồi đến trạng thái cân bằng mà phải rất lâu rất lâu sau đó mới đạt được.

Người ta xem Inside Out vốn không phải là để biết và đề phòng cho những sự thay đổi trong cảm xúc sắp diễn ra, mà xem để nhớ lại từng mảnh từng mảnh quá khứ trôi nổi trong tâm trí. Người ta sẽ cho rằng cái chết của Bing Bong là vớ vẩn khi người ta vẫn đang chơi cùng một người bạn như thế, nhưng người ta sẽ đau lòng biết bao khi nhìn làn khói cuối cùng tan vào không gian đen tối của sự lãng quên, và bất chợt nhớ ra người bạn trong tâm tưởng ngày xưa đã “chết” tự bao giờ. Hóa ra Inside Out không được làm ra để phục vụ mục đích giải trí cho trẻ con mà nó là một bộ phim hoạt hình dành cho người lớn.


Và đúng với tiêu chuẩn một bộ phim hoạt hình dành cho người lớn, Inside Out gợi nhớ nhiều hơn là đưa ra bài học, và chính sự gợi nhớ ấy giúp người ta nhận ra rằng: Trong cuộc sống, sợ phải buồn bã còn đau khổ hơn chính sự buồn bã, và bất kì mất mát nào cũng mang trong mình những giá trị riêng của nó.

Nguyễn Hoàng Dương

Xem

Ma cà rồng & Người sói – Biểu tượng tình dục hoang dã

Nếu ở những thế kỷ trước Ma cà rồng hay Người Sói là nỗi ám ảnh sợ hãi của con người thì ở cuối thế kỷ 20 và đầu thế kỷ 21, những tạo vật độc ác này lại trở thành biểu tượng cho một vẻ đẹp gợi dục đầy khao khát và đam mê. Trào lưu này bắt đầu từ khi hình ảnh của Ma cà rồng mà đại diện là Bá tước Dracula (1950s) và Người Sói (1960s) xuất hiện trên màn ảnh
Xem

Xem “Ratatouille” và nghĩ về ngành phê bình ẩm thực

Người ta xem “Ratatouille” (Tên tiếng Việt là  “Chú chuột đầu bếp”) thường thích thú với không khí nhà hàng và các món ăn tinh tế, ngon lành của Pháp. Tôi đoán rằng không ai thích chú chuột vì nhìn con chuột chạy đi chạy lại trên màn hình thường nghĩ đến những gian bếp đầy chuột ở Việt Nam, dù rằng chú chuột trong phim có một khẩu vị rất ư tinh tế. Còn tôi, tôi đặc biệt để ý đến vấn đề phê
Xem

Điện ảnh & những góc nhìn thực tại (1): Điện ảnh, thị hiếu và lịch sử phản ánh thực tại qua màn ảnh

  “Thực tại” (reality), theo Peter L. Berger và Thomas Luckmann đề cập đến trong cuốn Sự kiến tạo xã hội về thực tại, là một tính chất thuộc về những hiện tượng mà chúng ta thừa nhận là có một sự tồn tại độc lập với ý muốn của chúng ta. Trong thế giới chúng ta đang sống có một cái cây, cái cây đó tồn tại không phải vì ta muốn nó tồn tại, cái cây đó cũng không vì ta ghét bỏ

Ảnh hưởng tiêu cực của gangster rap – Cần ngăn chặn để tránh hậu quả xảy ra

(Đăng báo năm 1999) Lưu ý: Bài viết có yếu tố thô tục. Điều này là cần thiết để cho người đọc thấy bản chất của gangster và không hề mang ý đả kích. Vào giữa những năm 1980, ngành công nghiệp âm nhạc đã bị xáo động bởi sự xuất hiện của gangster rap. Những nghệ sĩ như Schoolly D và N.W.A đã sản xuất những bản hit "PSK what does it mean" hay "Fuck tha police". Dòng nhạc mới này khắc họa bức

Sách cho trẻ (2): Trái tim thơ trẻ và trí não trưởng thành – Điều quý báu ẩn trong các kiệt tác cho trẻ em

Lẽ tất yếu, những đứa trẻ rồi cũng đến ngày phải trưởng thành, dẫu rằng sâu thẳm trong chúng là những Peter Pan hay Hoàng Tử Bé vốn chỉ mong muốn mãi mãi ở thế giới thần tiên. Nhưng lớn lên và đánh mất những ước ao tốt đẹp thuở nhỏ, để bị cuốn theo những guồng quay sinh tồn của đời người, dường như không phải là những điều các tác giả cho thiếu nhi hướng tới. Các nhà văn thiếu nhi dù cho